2. P. R. 01imxo‘jayeva —

Tibbiy-genetik maslahat (TGM). Asosiy maqsadi — irsiy kasal bola tug‘ilishi oldini olish. Malakali genetik vrach tomonidan o'tkaziladi. TGMning maqsadi, vazifalari, qanday shaxslarda o‘tkazilishi, prinsiplari, bosqichlari, shakllari 11- jadvalda berilgan.

10. 
    jadval Tibbiy-genetik maslahat (TGM)
    

Maqsadi: Kauai bola tug'iUshi oldini olish.

Vazifalari:
Kelajak avlod sog'ligi prognozini aniqlash
_ Ota-onalarga genetik xatar mohiyatini
’ tushuntirish, farzand ko'rish mumkinligiga maslahat berish
Vrachlarga aniq irsiy tashhis qo'yishga yordam , berish
''A. Dispenser nazorati o'tkazish, kasalning
'д qarindoshlari orasida xatar guruhlarini aniqlash Aholi o‘rtasida tibbiy-genetik bilimlarni targ'ib qilish
Proband yoki qarindoshlari tug‘iladigan bola

• 
  sog'ligi prognozini bilmoqchi bo‘lsa
  

TGMga kimlarga yoTlanma beriladi:
_ Tashhisni aniq qo‘yish zaruriyati tug‘ilganda
Kasai bola tug‘ilishi kutilganda
>■ Oila a’zolarida irsiy kasaliklar bo'lsa
Bolaning jismoniy va ruhiy rivojlanishi
. orqada qolsa
_A Tug‘ma nuqsonlar kuzatilganida

• 
  Oilada bepushtlik kuzatilganida
  

\ Bola tushish holatlari kuzatilganda
Dorilarni ko‘tara olmaslik holatlarida

TGM o‘tkazish prinsiplari


Prospektiv maslahat (xatar homiladorlik boshlanguncha yoki uning boshlanishida aniqlanadi)


Retrospektiv (kasal bola tug'ilganidan keyin)


I. Tashhisni aniqlash


Genetik tekshirish
usullari bilan


IV. Vrach maslahati


III. Xulosa yozishda e’tiborga olish zarur:


TGM o'tkazish bosqichlari


II. Kasai bola tug‘ilishi xatarini aniqlash


Prenatal tashhis


Ultratovush tekshirishlari
► Fetoskopiya Xorion biopsiyasi Kordosentez Amniosentez


Nazariy hisoblash bilan (monogen kasalliklarda)


Empirik usulda


Jadvallar yordamida (poligen va xromosoma kasalliklarida)


Kasallik og‘irligini >• Xatar ko‘rsatkichini '* Axloqiy-etik
tomonlarini

/	Nofaol ► Maslahat faqat o‘zi murojaat qilganlarga beriladi
TGM shakllari	Faol ► TGMga muhtoj shaxslarni aniqlab,

>• O‘z xulosasini tushuntirib berish


maslahat o‘tkazish

Mashg‘ulotning maqsadi.

Odamlar orasida uchraydigan nikoh tiplari, ularning tibbiy- genetik nuqtai nazardan afzalliklari va kamchiliklarini, tibbiy- genetik maslahat maqsadi, vazifalari o‘tkazish bosqichlarini o‘rganish.
Mustaqil tayyorlanish uchun topshiriqlar.

1. 
   Mavzuni o‘rganing, quyidagi savollarga javob bering:
   

1. 
   Odamlarda qanday nikoh tiplarini bilasiz?
   
2. 
   Inbred nikohlarning tibbiy-genetik oqibatlarini tushuntiring.
   
3. 
   Autbriding nikohlaming tibbiy-genetik oqibatlarini tushuntiring.
   
4. 
   Qarindoshlik koeffitsiyenti nima va u qanday aniqlanadi?
   
5. 
   Inbriding koeffitsiyenti nima va u qanday aniqlanadi?
   
6. 
   Inbriding koeffitsiyenti qanday holatlarda ortishi mumkin?
   
7. 
   Inbriding koeffitsiyentini kamaytiruvchi qanday omillarni bilasiz?
   
8. 
   TGMning vazifalarini tushuntirib bering.
   
9. 
   TGMning asosiy bosqichlari qanday amalga oshiriladi?
   
10. 
    Faol va nofaol TGM haqida nimalarni bilasiz?
    
11. 
    Genetik xatar ko‘rsatkichlari qanday aniqlanadi?