2. Shaxsning kasbiy shakllanish determinatsiyasi. Shaxsning kasbiy shakllanishi

Yosh davrlari psixologiyasida kasbiy o’zini o’zi aniqlash odatda bir qancha 
bosqichlarga bulinadi: 
Birinchi bosqich-bolalar uyini. Uyin davomida bola o’ziga turli kasb rollarini oladi 
va bu kasbga tegishli xatti-harakatnig alohida elementlarini amalga oshiradi.
Ikkinchi bosqich –o’smirlik davridagi fantaziya. O’smir o’zini unga yoqadigan 
orzusida kanday kasb namoyondasi sifatida kuradi.
Uchinchi bosqich o’smirlik davrini xamda ilk uspirinlik davrini kamrab oladi. 
Faoliyatning xar xil turlari avvalo usmir kizikishlari uning kobiliyatlari va 
nixoyat uning kadriyatlari tizimi nuktai nazaridan baxolanadi.
To’rtinchi bosqich - amaliy qaror qabul qilish kasb tanlash bosqichi bo’lib u o’z 
ichiga ikkita muxim tarkibiy qismini oladi:
A) bo’lajak mehnat malakasi darajasini unga ko’riladigan tayyorgarlikning hajmi va 
davomiyligini aniqlash;
B) aniq mutaxassislikni tanlash;

---

Shaxsning kasbiy rivojlanish bosqichlari haqida ilmiy 
tushuncha hosil qilish
Rossiyada eng mashhur bo'lgan 1988 yilda E. Klimov tomonidan taklif qilingan mehnat sub'ekti sifatida
insoniyat rivojlanishining davriylashuvi [Klimov, 1998]. Biz buni keltirishni zarur deb hisoblaymiz, chunki
har bir aniqlangan davr va bosqich insonning kasbiy rivojlanishining qobiliyatliligini tavsiflaydi.
Birinchi davr ("kasbiy tayyorgarlikgacha 
bo'lgan davr") quyidagi uchta bosqichni o'z 
ichiga oladi: 
1-bosqich. Insonni ish bilan yanada 
rivojlantirish va tanishtirish uchun asos 
bo'lib xizmat qiladigan idrok, harakat, 
nutq funktsiyalari, axloqiy baholash va 
axloqiy baholash funktsiyalari 
o'zlashtiriladigan o'yin oldi bosqichi 
(tug'ilishdan 3 yoshgacha). 
2-bosqich. O'yinning bosqichi 
("maktabgacha yoshdagi davr" - 3 yoshdan 
7-8 yoshgacha), bu yerda inson 
faoliyatining "asosiy ma'nolari" 
o'zlashtiriladi, shuningdek ma'lum kasblar 
bilan tanishish.