2. Sinf rahbarining sinf jamoasi bilan ishlash metodlari

4.O‘qituchining ota-onalar bilan munosabati
T’'lim jarayoni - bu bolalar hayotini yo‘naltiradigan va o‘zgartiradigan maqsadlar, mazmun, sharoitlar, shakllar, usullarning uyushgan to‘plami. U bolaning shaxsiga va u bilan o‘zaro munosabatlarga eng to‘liq ta’sirni hisobga olgan holda qurilgan. Maktab ma’muriyati, o‘qituvchilar, o‘quvchilarning o‘zlari va albatta ota-onalar o‘quv jarayonida muhim rol o‘ynaydi, bolalarni o‘qitish va tarbiyalash samaradorligini oshirish uchun sinfda do‘stona, mehnatkash ota-onalar jamoasini yaratish juda muhimdir.
O‘qituvchilar va o‘rta maktab o‘quvchilari uchun darslik. Kirish. Transversal ko‘nikmalarga yo‘naltirilgan kooperativ guruhlar talabalar va o‘qituvchilar uchun metakognitiv va o‘zaro munosabat ko‘nikmalarini faollashtiradi va rivojlantiradi, bu esa har doimgidan ko‘proq ta‘lim sifatiga ta’sir qiluvchi omil: o‘qituvchi va talabaning o‘zaro ta’sirini yaxshilashga yordam beradi. Shu maqsadda, u o‘qituvchilarning sinfni boshqarish bo‘yicha doimiy va mashaqqatli harakatlarini qisqartirishga va ularning barcha o‘quvchilarga o‘qishga yordam berishni xohlashlari uchun ko‘proq ko‘rinishga ega bo‘lishiga umid qilmoqda.
O‘qituvchining vazifasi ota-onalarni asosiy tarbiyachilar ekanligini xabardor qilishdir. Bolalarni tarbiyalashning asosiy usuli bu shaxsiy namuna ota-onalar. Shuning uchun, men Sebastyan Braxmsni ota-onalar yig‘ilishlarida keltirmoqchiman:
Bola o‘rganadi
Uyida nimani ko‘rsa.
Ota-onalar unga o‘rnakdir.
Kim o‘z xotiniga va bolalariga qo‘pol muomalada bo‘lsa,
Qiyinchilik tili kimga

Turli xil shaxsiy usullarning mavjudligi - diqqatni jalb qilish; ehtiyot bo‘ling-bu dastlabki tergov orqali aniqlanadi, bunda vakolatlar bir necha jihatlar bo‘yicha parchalanadi. Ushbu xilma-xillik rol o‘ynash o‘yinida qo‘llaniladi, unda har biri unga eng samarali strategiyalarni topishga va tushuntirishga yordam beradigan ikki yoki undan ko‘p tengdoshlaridan iborat guruhda sodir bo‘lgan voqeani aytib beradi. Ushbu hamkorlik imkoniyatlari o‘rganish strategiyalari va jalb qilingan odamlar o‘rtasida yaxshiroq tushunishni shakllantirishga yordam beradi.

Usul va vaqt. "Muvaffaqiyat strategiyasi" bo‘limini amalga oshirish murabbiy va o‘qituvchi tomonidan masofaviy o‘qitish shaklida boshqariladi va qo‘llab-quvvatlanadi, protsedura materiallari va protokollari veb-platformada mavjud. Amalga oshirilish ishtirokchilari ikki sinfda qatnashadigan 6-8 kishilik maktab guruhlarida to‘planishadi va ulardan biri "vositachi" bo‘lib ishlaydi, to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘qituvchilar va o‘qituvchilar bilan aloqa qiladi va mahalliy muvofiqlashtirishga e’tibor beradi. Tajriba davomida ishtirokchilar platformada to‘plangan va murabbiylik va mashg‘ulotlar evaziga hamma uchun mavjud bo‘lgan materiallarni yaratadilar.


XULOSA.
Xulosa shuki, nutq madaniyati–tilni, aloqa va aralashuv qurolini ishlatishga bo'lgan munosabatdir. Til vakillarida bu noyob qurolning imkoniyatlariga munosabat, uni ishlatishdagi boshqa omillar: tafakkur, ong, borliq, turli vaziyat va holatlar, maqsadga bo'lgan munosabat qanchalik yuqori saviyada bo'lsa, nutq madaniyati ham shunchalik yuqori saviyada bo'ladi. Aksincha bo'lsa, unda nutq madaniyati ham past saviyada bo'lishi muharrardir.
O‘qituvchi shaxsiga qo'yiladigan talablar:
Oliy maktab o‘qituvchisi shaxsiga jiddiy talablar qo'yiladi. Ular pedagoglar va psixologlar tomonidan chuqur o'rganilgan. O‘qituvchi shaxsiga qo'yiladigan eng muhim talab uning yuqori malakali bo'lishidir. Balki uningsiz pedagogik faoliyat yuritib bo'lmaydi. Oliy maktab o‘qituvchisi ham shunday talablarga javob berishi kerakki, bunda talablar uni yuksak darajada bo'lg‘usi mutaxassisni shakllantiradigan shaxs darajasiga ko'tarsin.
Oliy maktab o‘qituvchisiga quyidagi muhim va doimiy talablar qo'yiladi:
jamiyat rivojlanishining siyosiy, sotsial va iqtisodiy yo'nalishlarini to‘g‘ri baholay olishi;
muayyan taraqqiyot davrida jamiyat uchun zarur bo'lgan bo'lg‘usi mutaxassisni shakllantirish standartlarini egallagan bo'lishi;
pedagogik faoliyatni sevishi;
o'z sohasi bo'yicha maxsus bilimlarga ega bo'lishi;
zakovatli bo'lishi;
pedagogik tuyg‘u;
yuksak etuklik;
umumiy madaniyat va axloqning yuksak darajasi;
pedagogik texnologiyalarni mahorat bilan egallagan bo'lishi.
Pedagog shaxsiga qo'yiladigan qo‘shimcha talablar: kirishib keta olish,san'atkorlik, quvnoqlik, yaxshi did va boshqalar.
Yuqorida sanab o'tilganlar, pedagog shaxsiga xos bo'lgan tug‘ma xislatlar emas, balki ular pedagogning o'z ustida muntazam va betinim mehnati, ulkan xizmatlari natijasida yuzaga keltiriladi.
O‘qituvchining nutq madaniyati, notiqlik san'ati va o'z fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifodalay olishi haqida mulohaza yuritishdan oldin til va nutq xususida ayrim ma'lumotlarni eslatish lozim.
Nutq madaniyati jamiyat hayoti va madaniyatining o'ta muhim ajralmas tarkibiy qismi, muayyan voqeligi, ko'rinishi sifatida alohida ahamiyatga egadir. U fikr almashish, muomala, so'zlash kabi kundalik, doimiy, zaruriy jarayonlarni o'z ichiga oladi, ularni «boshqaradi», ular orqali voqelikka aylanadi, ta'sir qilish quvvatiga ega bo'ladi.
Til va nutq o'zaro dialektik bog‘liq ijtimoiy-tarixiy, ijtimoiy-psixik xodisalar bo'lib, til aloqa quroli sifatida, nutq esa aloqa usuli sifatida mavjuddir.
Nutq - bu til deb ataluvchi, ijtimoiy-individual noyob quroldan foydalanish jarayoni, til birliklari, imkoniyatlarining ob'ektiv borliq, tafakkur hamda vaziyat bilan o'zaro zaruriy, doimiy munosabatda namoyon bo'lishidir. Nutq-bu rasmiy tildir. U keng ma'noda so'zlardan, so'z birikmalari va gaplardan tashkil topadi.
Madaniy gapirishga intilish tushunchasi barcha xalqlarda qadimdan mavjuddir. Bu tushuncha muayyan lingvistik me'yorlar, etik va estetik talablar bilan aloqador bo'lgan tushunchadir. Demak, nutq. madaniyati tushunchasi har bir xalq tili va millat ma'naviyatini belgilovchi (ko'rsatuvchi) etik va estetik kategoriyadir, hodisadir.
Nutq madaniyati faqatgina adabiy tilni ongli va maqsadga muvofiq me'yorlashga (uni qayta ishlash va boyitishga) qaratilgan harakatlargina emas, balki millatning umumiy madaniyatini ko'tarish, odamlarda ma'lum «til didi»ni tarbiyalashga xizmat qiluvchi faoliyat hamdir.
Pedagoglarda biz albatta oliyjanoblik hissini tarbiyalashimiz shart.
Oliyjanoblik qalbning o‘ziga xos holatidir. Bu holat insonda sokinlik, hurmat, mehr, g‘urur hislarining qo‘shilishidan hosil bo‘ladi. Pedagogning o‘quvchilarga bo‘lgan nisbatan bo‘lgan munosabati mehr, hayrihohlik yordamidan iborat bo‘ladi. Ma’lumki rivojlanish uchun yordam berish murakkab jarayon bo‘lib, ularga chetda qarab turishi va faqat shu talablar qanday bajarilayotganligini kuzatib borishi yetarli degan xulosaga kelgan pedagoglar katta hatoga yo‘l qo‘yashlari mumkin. Rasmiy hujjatlarga sinf rahbarining vazifalari qisman bayon qilingan bo‘lsa ham men quyida sinf rahbarining vazifalarini aniq tarzda ko‘rsatishni zarur deb bilaman. Sinf rahbarining vazifalari:
1. Anatomik, fiziologik va psixologik xususviyatlarini o‘rganishi.
2. O‘quvchilarning kundalik davomati odob, xulqi va jamoat ishlariga qatnashishini tekshirib borishi.
3. O‘quvchilarning rejimga rioya qilishlari va uyga berilgan vazifalarni tayyorlab borishlarini kuzatishi.
4. Sinfda ishlaydigan fan o‘qituvchilari bilan majlis o‘tkazishi
5. Darsda o‘quvchilarning davomatini ta’minlash, sinfda va maktabda navbatchilikni tashkil etish , xonani jihozlash, xonadagi o‘quv asboblarini saqlashga o‘rtgatish, o‘quvchilarning qiyinchiliklarini nazorat qilib ular bilan suhbat o‘tkazishi 6.o‘quvchilarni bir-birlari bilan bir oiladek munosabatda bo‘lishi va har qanday muomolarni jamoaviy hal qilishga o‘rgatish Yuqorida ko‘rsatilgan barcha ma’lumotlarga amal qilinsa ko‘zlangan maqsadga erishish mumkin. Buning uchun har bir o‘qituvchi va o‘quvchidan katta mas’uliyat talab qiladi.o‘qituvchi oldiga katta maqsadlar qo‘yishi va bunga erishish ushun o‘z ustida ishlashi va izlanishi zarur.o‘quvchi esa o‘z burchlarini bilishi va unga amal qilishi kerak.Shundagina yurtboshimiz takitlagandek Yangi o‘zbekistonni yanada rivojlantirishda o‘z hissamizni qo‘shishimiz mumkin. Vatanga hizmat qilish har birimizni burchimiz deb bilishimiz zarur.