2 Тузувчилар

А
Р
Р
Д
Д
А
А
 
 
Р
Р
И
И
В
В
О
О
Ж
Ж
Л
Л
А
А
Н
Н
И
И
Ш
Ш
 
 
Б
Б
О
О
С
С
Қ
Қ
И
И
Ч
Ч
Л
Л
А
А
Р
Р
И
И
 
 
(
(
Э
Э
Т
Т
А
А
Б
Б
Л
Л
А
А
Р
Р
И
И
)
)
.
.
 
 
Ўсимликлар оламининг хилма хил бўлишига қарамай, уларнинг ривожланиш 
босқичлари дечрли бир хилда барча ўсимликларларнинг ўнтогенеза ўсиш ривожланиши икки 
босқичда ўтади. 
Биринчи босқичда ўсиш хисобига уларнинг хажми ва массаси ортади. Босқичда эса ўсиш 
билан бир қаторда тубан ўсимликлар ривожланиб, бўлиниб кўпайса юксак ўсимликлардан 

---

86 
генрертив органлар пайдо бўлади. Демак барча ўсимликларда ўсиш ва ривожланиш 
босқичлари бўлади. Ўсиш даврида янги хужайралар хосил бўлса ривожланишида 
ўсимликлар органларида турли синатий ўзгаришлар юз беради. 
Ўсиш ва ривожланиш ўсимлик хаётида бир бирига боғланган. Қулай шароитда 
ўсимлик яхши ўсиб тез хосилга кирса ноқулай шароитда секин ўсиб тез ривожланади ёки 
секин ривожланади. Хари бир ўсимлик уруғидан ўсиб чиқишидан хосилга киргунча бир неча 
ривожланиш фазилатларини ўтайди. Дарахтларнинг ўсиши ва ривожланиши қуйидагича: 
1.Уруғли фазасида уруғнинг ўсиши ёки куртакнинг ўса бошланиши кузатилади. 
2.Ёшлик фазасида ўсимлик гуллаб хосилга киради. 
3.Етилиш фазасида биохимиявий ва физиологик ўзгаришлар юз бериб ўсимлик ирсий 
белгилари тикланади, ўсимлик шаклланади, бу фаза ўсимликлар 3-5 йил мева берга 
бошланади. 
4. Тўла етилиш фазасида ўсимликнинг вегетатив органлари кўпайиб узулуксиз хосил 
беради. 
5. Ўсимликларнинг бахзи бир вегатив органлари нобуд бўлиб хаёт фаолияти сустлашиб 
қариш фазаси бошланади. 
Ғўзада: 
1.Чигитни ўниб чиқиши. 
2.Хақиқий барг хосил қилиши. 
3.Шоналаш фазаси. 
4.Уруғланиш, гуллаш фазаси. 
5.Кўсак ва уруғларнин етилиши. 
САВОЛЛАР. 
1. Ўсимликнинг хаёти учун зарур бўлган ташқи факторлар нима? 
2. Ўсимликларда харакат жараёни қандай содир бўлади? 
3. Ўсимликларга қандай омиллар тахсир этади? 
4. Ўсимликлар қандай озиқланади?