2 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги андижон давлат университети табиий фанлар факультети

YOMON BO’LADI” YOHUD EKOLOGIK TARBIYANING 
UZVIYLIGINI TA’MINLASH
*Sh. Qoraboyeva, **L.Yunusova 
*Andijon transport va xizmar ko’rsatish kasb- hunar kolleji 
**Andijon davlat universiteti 
Esimda yeshligimizda onalarimiz baqani o’ldirma yomon bo’ladi, 
ilonni o’ldirma yoman bo’ladi, qushlarga ozor berma yomon bo’ladi deb 
takidlashar edi.Mana katta bo’libmizki bu “yomon bo’ladi”so’zining 
zamirida juda katta ekologik tarbiya yotganini anglab yetdik. To’g’ri baqalar 
turli hil kasallik keltirib chiqruvchi pashsha , chivinlarni yeb bizga katta 
yordam beradi. Ilonlar esa kemiruvchilarni yeb qiasjloq ho’jaligiga katta 
foyda keltiradi. Qaldirg’ochlar esa zararkunanda hasharotlarni yeb tabiatni 
tozalab turadi. 
Hozirgi kunda esa baqalarni , ilonlarni, qushlarni o’ldirayotgan 
bolalarni ko’rib hach kim indamaydi, barcha beparva . Vaholanki 1-
Prezidentimiz takidlaganlariday loqaydlik juda katta muammodir. 
Momolarimiz suvga tupurma gunoh bo’lda , ahlatlar tashlamanglar 
yomon bo’ladi deb, suvning qanchalar muqaddas ekanligini uqtirishar, agar 
shunday holat yuz bersa darrov tanbeh berishar edilar. Hozirgi kunga kelib 
ko’chalrrni supurib bemalol ahlatlarini ,yuvindilarini ariqqa oqizayotgan 
kimsalarni ko’rib hech kim “yomon bo’ladi” iborasini ishlatmaydi, go’yoki 
bu tabiiy holday. 
Yoshligimizda ariqlardan oqib kelayotgan suvlarga nonlarimizni 
bo’ktirib mazza qilib yer edik. Hozirdachi , bu suvlarimizdan ichish nargi 
tomonda tursin ,xattoki qo’l yuvging ham kelmaydi. 
Tog’larimizdan toshlardan – toshlarga urilib mineral tuzlarga, suv 
o’tlaridan vitaminlarga boy bo’lib oqib kelayotgan zilol suvlarimiz qani.
Momolarimiz ekologik tarbiyani bolalariga yoshligidan oilada ongiga 
singdirib qo’yishar ekan. Darhaqiqat ,demak ekologik tarbiyani oiladan 
,bolalar bog’chasidan, maktablarda , kasb hunar kollejlarida, oliy o’quv 
yurtlarida davomiyligini ta’minlash maqsadga muvofiqdir. 
Bolalar bog’chasida ham bolalarni tabiatni sevishga doir tadbirlar , 
ertaklar aytib berish kerakki to ularning murg’ak qalblarida ham tabiatga 
bo’lgan muhabbati oshsin. 

---

351 
Maktablarda esa “Tabiatni asrang”,”Qushlar bizning do’stimiz”, 
“Gullar bayrami” kabi tadbirlarni ko’proq o’tkazish kerak.Bevosita bu
jarayonni kasb hunar kollejlarida davom ettiriladi. 
Tabiat boyliklaridan oqilona foydalanish va atrof- muhitni muhofaza 
qilishda kasb-hunar ta'limi muassasalarining muhandis-pedagogik jamoasi 
muhim rol o'ynaydi. Kasb-hunar ta'limi ustalari va o'qituvchilaming vazifasi 
nafaqat o'quvchilar-bo'lajak ishchilar, qishloq xo'jaligi mehnatkashlari, kasb-
kor va hunar egalari, mutaxassislarga ta'lim-tarbiya berish, balki ularning 
ekologik ongi va madaniyatini yuksaltirish, tabiat boyliklarini asrash va 
tabiatni muhofaza qilishga bo'lgan ma'naviy ehtiyojlarini rivojlantirish, 
shuninhdek fan yutuqlarini ,texnika va ilg'or tajribalarni tabiatni muhofaza 
etish faoliyatiga tadbiq etishlariga amaliy yordam ko'rsatishdir. Suv va 
havoning sofligi, yer va uning hosildorligi ko'p jihatdan muhandis-
pedagogikning tabiatga nisbatan o'quvchilar qalbida qay darajada muhabbat 
uyg'ota olgani, ularni qanchalik tejamkorlik va oqilona xo'jalik yuritishga 
o'rgata olganiga bog’liqdir
Demak farzandlarimizda ekologik tarbiyani shakllantirishni uzviyligini 
taminlash muhim ahamiyat kasb etadigan global masala ekanligini 
unutmasligimiz kerakligini his qilib dars o’tishimiz lozim.
Ekologiyaga oid hadislardan namunalar. 
Ekmoq niyatida qo’lingizda ko’chat turgan payitda , behosdan qiyomat- 
qoim bo’lishi aniq bo’lsa ham ulgursangiz uni ekib qo’ying. 
Kishilarga soya beruvchi daraxtni kesgan kishi boshi bilan do’zahga 
tashlanadi. 
Qaysi bir musulmon ekin eksa, yoki biror daraxt o’tkaza, so’ng uning 
mevasidan qush yoki hayvon yesa, uning ekkanidan yeyilgan narsaning har 
biridan unga sadaqa savobi yoziladi. 
Islomda ichimlik suvi bilan ekin sug’orish man etilgan. 
Holbuki,tabiat va uning mahsullari inson uchun ekan, ulardan oqilona 
foydalanish kerak.Yerga, suvga, hayvon va o’simliklarga bo’lgan 
munosabaimizni tiklashimiz orqaligina Ona tabiatimizni saqlab qolishimiz 
mumkin.

---