2 Ўзбекистон республикаси

1-Дарсни бошлаш.Дарс ўқувчиларни мустақил ишлатишдан бошланади.
Янги маълумотлар савол-жавоб йўли билан ўрганилади.
1-савол: Атласни ер шарининг табиат зоналари қисмини очинг. Шартли 
белгисига қараб чўллар тарқалган жойларни белгилаб чиқинг. (картон 
доирачалар қўйиб чиқса, янада яхши бўлади) Ўқувчилар кўриб чиқишгандан 
сўнг бир ўқувчидан жойида турган ҳолда атлас харитасига қараб чўллар 
тарқалган жойларнинг номини айтиб бериш талаб қилинади. 2-ўқувчи доскага 
чиқарилади ва унданўқувчи оғзаки айтиб берган жойларни катта харитадан 
кўрсатиб беришни талаб қилади. Ўқувчи кўрсатишга қийналса, бошқа 
ўқувчилардан ҳам сўраб турилади.
Ўқувчилар жавобига кўра баҳоланиб борилади.
2-савол. Бизда, ѐзда иссиқ ойда харорат неча даражага кўтарилади.
Ўқувчилар +30,+40, деб ҳар хил жавоб қиладилар. Ўқитувчи ўз жойи 
(ўлкаси)даги аниқ маълумотлар асосида тузатиб кетади.
3-савол. Қишда совуқ неча даражага боради?
Ўқувчилар -10,-20,-30 деб ҳар хил жавоб қиладилар. Буни ҳам ўқитувчи 
тузатиб кетади.
Шу иккала жавобга ўқитувчи дарслик матни асосида қисқача хулоса 
қилади.
Ўқитувчининг баѐни:
Чўлларнинг иқлими кескин континентал. Бутун ѐз бўйи ҳаво очиқ бўлади, 
булут камдан кам кўринади. Қиш анча совуқ. Масалан, бизнинг 
мамлакатимиздаги чўлларда декабр-январда энг паст ҳарорат -20-30-даражагача 
пасаяди.
4-савол. Бизда йил бўйи қанча ѐғин ѐғади? Бу саволга жуда кам ўқувчи 
жавоб беради.
Ўқувчилар жавобидан сўнг ўқитувчи хулоса қилади.

---

217 
Ўқитувчининг баѐни:
Ер шаридаги чўлларнинг алоҳида хусусияти шуки, бу ерларга ѐғин жуда 
кам ѐғади. Йил давомида бу ерларга ҳаммаси бўлиб 100-120 мм ѐғин тушади, 
баъзи йилларда бир томчи ҳам ѐмғир ѐғмайдиган жойлар ҳам бор. Ўз 
ўлкасидаги ѐғин миқдори ҳам бор. Ўз ўлкасидаги ѐғин миқдори айтилади.