2 Ўзбекистон республикаси

4.5. География ва кимѐ фанлараро алоқа услубидан фойдаланиш  
Ҳозирги кунда ўқитувчилар олдида мамлакатимизнинг моддий-техника 
базасини тез суръатлар билан амалга оширишда халқ хўжалигининг барча 
соҳаларини кимѐлаштириш, кимѐ индустриясини ривожлантиришдек, партия ва 
давлат режаларининг аҳамиятини ҳар бир ўқувчи онгига чуқур сингдиришдек 
маъсулиятли вазифа турибди.
Ҳатто 4 ва 5-синфдан бошлаб география дарсларида ўқувчиларни 
кимѐнинг ютуқари билан таништириб бориш, мамлакатимизда кимѐ 
саноатининг халқ хўжалиги учун қандай фойда келтираѐтганлигини уларга 
кўрсатиш мумкин. Жумладан, ўқувчиларни тоғ жинслари билан таништириш 
вақтида мамлакатимиз ер остида жуда ҳилма-хил фойдали қазилма бойликлар 
борлигини айтиб ўтиш мумкин. МДҲ давлатлари кимѐвий хом ашѐ заҳираси 
жиҳатидан дунѐдаги биринчи ўринлардан бирида туради. Шу вақтда ўқитувчи 
сунъий ўғит ишлаб чиқариш учун зарур хом ашѐ бўлган қазилмаларнинг 
намуналарини кўрсатса янада яхши бўлади. Денгиз сувнинг таркиби ҳақида 
гапирган вақтда ўқитувчи ерда маълум бўлган моддаларнинг деярли ҳаммаси 
унда бор эканлигини айтиши мумкин. Олимлар денгиз сувидан биз озиқовқатга 
ишлатиладиган туз, кўпгина қимматбаҳо машғулотлар, ҳатто олтингача 
ажратиб олишни аллақачон ўрганиб олганлар. Кимѐ саноатини ўрганиш 
жараѐнида бизнинг мамлакатимизда қишлоқ хўжалигининг энг зарур хом ашѐси 
бўлган минерал ўғитлар ишлаб чиқариш саноатининг тез суръатлар билан ошиб 
боришини алоҳида ўқитиш керак.

---

222 
Мамлакатимизда минерал ўғитдан фойдаланишнинг кенг йўлга қўйилиши 
орқали ғаллачиликнинг ҳосилдорлиги яқин йилларда янада ошади.
Фосфорит калий тузи олтингургут, табиий газнинг заҳиралари жиҳатидан 
МДҲ дунѐда олдинги ўринлардан бирини эгаллайди.
8-9-синф кимѐ дасрслигининг қатор мавзуларида кимѐнинг халқ 
хўжалигидаги аҳамияти, унинг мамлакатимиз халқ хўжалигида етакчи рол 
ўйнаши, халқ хўжалигининг кимѐвий машулотлардан ѐки моддаларни кимѐвий 
қайта ишлаш усулларидан фойдаланмайдиган биронта ҳам тармоғи йўқлиги 
ҳақида, кимѐ халқ хўжалиги учун кислота, ишқор ва туз ишлаб чиқариши, бу 
моддалар қора ва рангдор металлургияда, нефт ва ѐқилғи сифатида, ўғит ишлаб 
чиқаришда, шунингдек техника ҳамда қишлоқ хўжалигининг кўпгина бошқа 
соҳаларида кенг кўламда ишлатилиши ва бошқалар ҳақида ўқувчиларга 
тушунтирилади.
Мамлакатимиз ҳудудида жуда кўп хилма-хил табиий бойликлар бор, бу 
бойликларни ўқувчиларга тушунтиришда табиий харитадан фойдаланилади. 
Шундай экан, кимѐдан ўтиладиган ҳар бир дарсда географик харитага 
асосланишга тўғри келади.
Кимѐ ўқитувчилари дарсларини географик харитадан фойдаланган ҳолда 
уюштирсалар, кимѐ фани материаларини пухта тушунтириш билан бирга 
ўқувчиларнинг географиядан олган билимларини ҳам мустаҳкамлайди.