20 – mavzu: VIII guruh elementlari. Reja

Kobalt, nikel va ularning birikmalarini ishlatilishi

Ishlab chiqarishning 90 % dan ortig‘ida temir cho‘yan va po‘lat sifatida qo‘llaniladi.
Nikel va kobalt qotishmalar ko‘rinishida ishlatiladi. Nikel kimyoviy buyumlar va elektrovakuum jihozlarini bezakli-himoya qobiq bilan qoplashda qo‘llaniladi. Kobalt va nikel organic sintezlarda katalizator sifatida qo‘llaniladi.
Kobalt va nikel oksidlari katalizatorlar ishlab chiqarishda xom ashyo sifatida, qattiq elektrolitlar, keramika uchun pigmentlar, shishi va chinnilar qismlari sifatida foydalaniladi.
Kobalt (II)tuzlari pigmentlar sifatida ishlatiladi.
Nikel (II)tuzlari katalizatorlar olinishida ishlatiladi.


Savollar:

1. Elementlarning umumiy tavsifi.

2. Temir-nikel vat temir-osmiy qatorlarida atomlarning radiusi ionlanish potentsiallarining o‘zgarishi haqida izohlang.
3. Elementlarning temir va oilalariga bo‘linishi. Atomlarining valentligi va oksidlanish darajalarini yozing.
4. Birikmalaridagi kimyoviy bog‘ tabiati haqida gapiring.
5. Temir, kobalt va nikelning fizikaviy va kimyoviy xossalarini yozing.
6.Elementlarning oksidlari va aralash oksidlarini formulasini yozing.

7. Kobalt, nikel va ularning birikmalarini ishlatilishi haqida gapiring.

8. NiSO₄ + 2NaOH = Ni(OH)₂ + Na₂SO₄ Mazkur reaksiya asosida 25 gramm o’yuvchi ishqori qo’shilgan bo’lsa, necha gramm cho’kma hosil bo’ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Парпиев Н.А., Рахимов Ҳ.Р., Муфтахов А.Г. Анорганик кимё (назарий асослари). - Тошкент, “Ўзбекистон”, 2000.-479 б.
   
2. 
   Парпиев Н.А., Муфтахов А.Г., Рахимов Х.Р. Анорганик кимё. - Тошкент: “Ўзбекистон”, 2003. - 504 б.
   
3. 
   Парпиев Н.А., Қадирова Ш.А., Ибрагимова Ю.Э., Рахмонова Д.С. Ноорганик кимё-I,II,III босқич. Ўқув қўлланма . Тошкент. “Мумтоз” нашриёти. 2019.-170 б.
   
4. 
   Общая и неорганическая химия. В 3 томах. Под ред. Третьякова Ю.Д. Москва: “Академия”, 2008.
   
5. 
   Ahmerov Q., Jalilov A.,Ismoilov A. Umumiy va anorganik kimyo . Toshkent-2003
   
6. 
   To‘xtayev R . Anorganik kimyo Toshkent -2007