21-Mavzu: Adobe Flash dasturi interfeysi

Mustahkamlovchi savollar:
1.Adobe Flash dasturi haqida ma`lumot bering?
2. Adobe Flash dasturi vazifasi nimadan iborat?
3. Adobe Flash dasturi interfeysi nimalardan tshkil topgan.?


22-Mavzu: Grafik obyektlarni yaratish va qayta ishlash

REJA:
1.Grafik obyektlar haqida

2. Grafik obyektlarni yaratish
3. Grafik obyektlarni qayta ishlash.









Mustahkamlovchi savollar:
1.Grafik obyektlar haqida ma`lumot bering?
2. Grafik obyektlarni yaratish qanday amalgam oshiriladi?
3. Grafik obyektlarni qayta ishlashda qaysi menyudan foydalaniladi?.
23-Mavzu: Adobe Flash dasturida grafik obyektlarning yaratilishi. Obyektlarni tartiblash.

REJA:
1.Grafika elementlari

2. Grafik obyektlar xususiyatlari
3. Flashda grafik obyekt yaratish va tartiblash.

Elektron grafikni tuzish va uni tushunish uchun grafika elementlari ma`nosi va ularni turli holatlarda qo’shilishini o’rganish muhim hisoblanadi.

Grafik yordamida ifodalanadigan voqeliklarni to’g’ri tushunish uchun uni tashkil etuvchi hamma elementlarining to’plami mavjud bo’lgandagina mumkin (shkala, sarlavhalar va boshqalar).
Tasvirlashning grafik usuli yoki grafik til - bu fikrni ifodalashning fazoviy tasvirlash yoki shartli ravishda tekislikda aks ettirish usullarining to’plamidir.
Grafik tasvirlashning namunalari - geometrik figuralar, turli xaritalar, iqtisodiy analizning diagrammalari, korxonalarning tashkiliy strukturaviy sxemalari va boshqalar bo’lishi mumkin.
Aqliy tasavvur va qiymatlar to’plamini ifodalovchi chizmalarni tuzish jarayoni grafiklashtirish deyiladi, uning natijasi esa - grafika deyiladi. Grafik shartli ravishda voqelikni yoki qandaydir jarayonni tasvirlaydi. Grafikada qo’llaniladigan hamma belgilar - bu g’oyalar belgisi bo’lib, uning o’zi yaxlit holatda g’oyalar to’plamini ifodalaydi.
Grafika ikki elementga bo’linadi: grafik qiyofa va eksplikatciya.
Grafik qiyofa - chizmalar to’plami bo’lib, ular o’zaro bog’lanishlari bilan birgalikda tushuniladi.
Eksplikatciya - grafik obraz mohiyatini ochib beruvchi shartli belgilar to’plami. Grafik obraz – simvol, geometrik shakl ko’rinishida bo’lishi mumkin. Shartli belgilar yordamida ifodalangan grafik obraz ma`nosi uning geometrik shakliga bog’liq emas, sharoitga bog’lik holda tushuniladigan obrazlar simvolli obrazlarga ta`luqlidir. Shartli belgilar qandaydir tushunchalar (simvollar) bilan puxta bog’langan bo’lishi, aniq bir sohadagi belgilar to’plami esa maxsus simvollar bilan ifodalanishi mumkin.
Simvol ko’rinishdagi ikki o’lchovli grafik obrazlar grafikani tashkil etadi.
Geometrik ma`noga ega bo’lgan va shu shaklda biror funktciya yoki tengsizlikni ifodalovchi obraz geometrik grafika deyiladi.
Masalan, iqtisodiy inflyatciya o’sishini ko’rsatuvchi egri chiziq funktciya ko’rinishda emas, balki iqtisodiy masala sifatida qiziqarlidir.
Grafik obraz butun son ko’rinishida ifodalanishi mumkin.
Grafika eksplikatciyasi uch qismga bo’linadi: geometrik, ideografik va xususiylashgan.
Ideografik eksplikatciya - shartli belgilar ma`nosini tushuntiradi-figurali, chiziqli, fonli va boshqalar (agar bu belgilar standartlash-tirilmagan bo’lsa), bu shartli belgilar grafika elementlariga aniq bir ma`no bag’ishlaydi.
Geometrik eksplikatciya - koordinat o’qlari, tur, shkalalar, masshtablar. Ular yordamida geometrik qiyofalar geometrik xususiyatlarga ega bo’ladi, chunki bu vositalar yordamida geometrik yuzalar xossalaridan foydalaniladi.
Xususiylashgan eksplikatciya - sarlavhalar, tushuntirishlar (sonlar va belgilar) bo’lishi mumkin. Tushuntirishlar grafikaning ushbu bilimlar doirasida qanday joy egallaganligini ko’rsatadi va til nuqtai nazaridan grafikaning eng zaruriy elementi hisoblanadi, chunki usiz grafika hech qanday ma`noga kasb etmaydi.
Eksplikatciyadan tashqari grafikada qo’shimcha ma`lumotlar ham bo’lishi mumkin: raqamli ma`lumotlar, takrorlanuvchi qiymatlar va hokazo. Grafikani qandaydir belgisiga ko’ra guruhlash esa butun bir axborot to’plami to’g’risida hukm chiqarishga asos bo’ladi.
Berilgan axborotlarni xronologik ketma - ketligi buzilgan taqdirda, grafikaning yaxlitlik taassuroti buziladi.
Shunday qilib grafika - bu maxsus, fikran yaxlit xayoliy g’oyalarning (ansambllarning) ikki o’lchovli (yoki uch o’lchovli) tasvirda ifodalangan gra­fik qiyofasi va uning eksplikatciyasidir.
Shartli belgilar grafik qurishning texnologik asosini tashkil etish munosabati bilan, ularda ishlatiladigan shartli belgilarni ko’rib chiqamiz.
Shartli belgilar - bular shunday chizmalarki, ular berilgan sifat ko’rsatkichlarini shartli belgilarda ifodalaydi. Bir xil tushunchalarni belgilashda - bir xil shartli belgilardan, turli tushunchalarni belgilashda turli belgilar foydalaniladi. Natijada, to’liq shu bilan birga daraja­lan­gan qiyofalar vujudga keladi:

• 
  figurali (harflar, raqamlar, ochiq va yopiq figuralar sxematik va kartina ko’rinishidagi tasvirlar);
  

• 
  chiziqlar (nisbatlarni belgilash, aloqa chiziqlari, geometrik o’lchovlarni ko’rsatish, yo’nalishi, ko’rinishi va boshqalar);
  
• 
  fon belgilari - maydon va yuzalarni rang bilan yoki shtrixlar bilan ularni xususiyatlarini ko’rsatish uchun qoplash.
  

Shartli belgilar chizma yuzasida ma`lum bir tartibda joylashtiriladi. Masshtabsiz grafiklarda belgilar erkin montaj, zonal va jadval turi ko’rinishida beriladi. Bu erda grafikani yorqinlashtiruvchi vosita sifatida rangdan foydalaniladi.

Flashda grafik fayl quyidаgicha yaratiladi. Flashdа yangi yarаtilgаn fаyllаr .fla kеngаytmаli bo’lib, bu fayllarni translatsiya qilishi natijasida yakuniy .shf fаyli hоsil bo’ladi. Shundаn so’ng uni brаuzеrdа ko’rish mumkin. Undаn tаshqаri Flashdа yaratilgan faylni bаjаriluvchi .exe fаyli ko’rinishida ham tashkil qilish mumkin. Buning uchun yaratilgan Flashning faylini jack-kоdi bilаn gеnеrаtsiya qilish kerak. Undаn tаshqаri Flash faylini GIF tаsviri ko’rinishida ham sаqlаsh mumkin.

Masalan: Eng оddiy multik qilish uchun biz «Овал» (O) vа «Выделение» ( ) dаn fоydаlаnishimiz mumkin. Buning uchun quyidagi harakatlar ketma-ketligini bajarilish kerak:
«Овал» оlinib, оynаning chаp qismidа аylаnа yoki оvаl chizilаdi;
«Выделение» tаnlаnib, chizilgаn shаkl chegarasi bilan аjrаtilаdi. Buning uchun shаklni to’g’ri to’rtburchаk ichiga оlinаdi. Bunda shakl
( ) yordаmidа to’g’ri to’rtburchak ichiga olinib ajratiladi (sichqonchaning chap tugmasi bosib turiladi) yoki shаklgа sichqоnchа ko’rsаtkichi kеltirilib, chаp tugmа ikki mаrtа bоsilаdi. Shаklning hаmmа qismi аjrаtilаdi;
INSERT (вставка) mеnyusidаgi CONVERT to symbol (Конвертировать в символ ) belgilanib, diаlоg оynаsidаgi grаfik tаnlаnadi va ОK (Да) tugmаsi bоsilаdi (yoki F8 tugma bosiladi);