21-Мавзу. Молия тизими ва молиявий сиёсат. 1-§. Молиянинг моҳияти ва вазифалари

Суғурта муносабатлари кутилмаган тарзда рўй берадиган турли йў­қо­тишларнинг ўрнини қоплаш мақсадида пул фонд­ларини ташкил этиш, тақсимлаш ва ишлатиш юзасидан келиб чиқадиган иқтисодий муно­сабатлардир.

Суғуртанинг ўзига хос хусусиятлари

• суғурта фақат моддий ҳамда бошқа за­рар­ларни қоплаш учун зарур бўлган даро­мадларни тақсимлаш ва жамғариш билан боғлиқ муносабатлардан иборат бўлади;

  
  

• суғурталаш молиявий (пул) ресурс­лар­нинг қайта тақсимланишини тақозо қилиб қўяди;

  
  

• суғурталаш суғурта фондларини фақат унинг иш­тирокчилари ўртасида тақсимлаш ва ишлати­ли­шини англатади;

  
  

• суғурта келтирилган зарарни қоплаш учун зарур маблағларни ҳудудий бирликлар, суғурталашнинг ало­ҳида тоифалари ва маълум давр оралиғида қайта тақсимланишини кўзда тутади;

  
  

• суғурта фондига жалб қилинган тўловлар белги­ланган вақт давомида қайтарилиши зарур;

  
  

Суғуртанинг вазифалари

• кутилмаган ҳодисалардан келтирилган моддий зарар­ларни молиявий қоплаш вазифаси;

  
  

• кутилмаган ҳодисаларнинг оқибатларини олдин­дан огоҳ­лан­тириш вазифаси;

  
  

• суғурталаш мақсадидаги пул маблағларини жам­ға-риш вазифаси;

  
  

• суғурта фондларини ташкил қилиш ва уларнинг ишлатилиши устидан назорат қилиш вазифаси;

  
  

• суғурта фонди маблағлари ҳисобига аҳолини иж­тимоий ҳимоялаш вазифаси.

  
  

Суғурта турлари

I. Суғурталаш тарзига кўра:

* мажбурий суғурта – йўловчиларни бахтсиз ҳодисалардан, транспорт воситалари эгаларининг учинчи шахс олдидаги фуқаролик жавобгарлигини, қурилиш-монтаж ишларини олиб боришда учинчи шахсларга зарар етказиш жавобгарлигини маж- бурий суғурта қилиш;