23-мавзу. Геометрик оптика қонунлари ва ёруғликни тўлқин хоссалари. Режа

Икки нурдан кузатиладиган интерференцион манзара. Ёруғликнинг табиий манбалари нокогерент бўлади.
Бир манбадан чиқаётган тўлқинни икки қисмга ажратиб (ёруғликнинг қайтиши ёки синиши ёрдамида), ёруғликнинг когерент тўлқинларини ҳосил қилиш мумкин. Агар бу икки тўлқинни ҳар хил оптикавий йўлларни босиб ўтишга мажбур қилсак, сўнг уларни бир-бирига устма-уст туширсак, интерференция кузатилади.
Фараз қилайлик, икки когерент тўлқинга ажралиш 0 нуқтада амалга ошаётган бўлсин.
Р нуқтага келгунча биринчи тўлқин синдириш кўсаткичи n₁ бўлган муҳитда S₁ йўлни босиб ўтади, иккинчи тўлқин эса, синдириш кўрсаткичи n₂ бўлган мухитда S₂ йўлни босиб ўтади. Агар 0 нуқтада тебраниш фазаси , бўлса, биринчи тўлқин Р нуқтада
тебраниш уйғотади.
Иккинчи тўлқин эса,
тебраниш уйғотади.
Бу ерда ва биринчи ва иккинчи тўлқинларнинг фазовий тезлиги.
Демак, тўлқинлар Р нуқтада уйғотган тебранишларнинг фаза фарқи қуйидагига тенг бўлади;

=2 ва ( - вакуумдаги тўлқин узунлиги) бўлгани учун

Бу ерда =n₂S₂-n₁S₁, бўлиб -оптик йўллар фарқи дейилади.
Агар оптик йўллар фарқи  вакуумдаги тўлқин узунликларининг бутун сон марта олинганига тенг бўлса, яъни
=к к=0,1,2,
бўлса,  фазалар фарқи 2 га каррали бўлади ва ҳар икки тўлқин Р нуқтада уйғотаётган тебранишларнинг фазаси бир хил бўлади.
Демак, бу шарт интерференцион максимумлар шартидир.
Агар  вакуумдаги тўлқин узунликларининг ярим бутун сонига тенг бўлса, яъни

бўлса, =2к+ бўлади ва Р нуқтадаги тебранишлар қарама-қарши фазали бўлади. Бу ҳолатдаги шарт интерференцион минимумлар шартидир.
Юпқа пардаларда интерференция. Фараз қилайлик, шаффоф ясси-параллел пардага ёруғликнинг параллел дастаси тушаётган бўлсин. Парда юқорига ёруғликнинг иккита когерент параллел дасталарини қайтаради, улардан бири пластинканинг юқори сиртидан ёруғлик қайтиши хисобига вужудга келади.

Иккинчи даста пластинкага киришда ва ундан чиқишда синади. 1 ва 2 нурлар оптикавий йўлларининг фарқи =nS2-S1 (1)

A O B C (2)

S₁=ОА=ОBsin₁=2btg₂sin₁ (3)
(4)
sin₁=nsin₂ ва sin²₂=1-cоs²₂ эканини эътиборга олиб (4)ни қуйидаги кўринишга келтириш мумкин.
=2bncоs
Йўллар фарқи  ни тушиш ёки қайтиш бурчаги ₁ орқали ифодалаш мумкин.
(5)
Ёруғлик тўлқини, оптик зичлиги кичикроқ муҳитни оптик зичлиги каттароқ муҳитдан ажратиб турувчи чегарадан қайтганда (0 нуқтада) тебранишлар фазаси π га ўзгаради.
Уни ҳисобга олиш учун (5) га вакуумдаги тўлқин узунлигининг ярмини қўшиш (ёки айриш) кифоя.
Натижада қуйидаги ифода ҳосил бўлади.
(6)
Интерференциянинг натижаси (6) катталикнинг қийматига боғлиқ.
=к, яъни бўлганда интенсивликнинг максимумлари кузатилади.
,
Яъни, бўлганда эса, интенсивликнинг минимумлари ҳосил бўлади.