24-lekciya. Tutastırıw qurılısları hám olardıń esabı Joba

24.1–súwret

Aǵıp ótip atırǵan suwdıń tómengi beftegi eń kishi tereńlikke iye bolǵan kese kesimi qısılǵan kesim dep ataladı. Bul kesimdegi tereńlikti h_c menen belgileymiz.

Gidravlikalıq sekiriwde h_c < h_k yamasa basqasha aytqanda bul kesimde suw tınısh emes shawqımlı tártipte aǵadı, bul jerde h_k – kritikalıq tereńlik.
Bul sızılmalarda tómengi beftegi suw tereńligi h_b ǵa teń bolıp, gidravlikalıq sekiriw nátiyjesinde h_b > h_k boladı, yaǵnıy gidravlikalıq sekiriwden keyin suw tınısh aǵadı.
Kórinip turǵanday, joqarıdaǵı sızılmalarda qurılıstan aǵıp ótip atırǵan suw tómengi bef penen gidravlikalıq sekiriw arqalı tutasqan. Sonıń ushın h_s nı birinshi tutas tereńlik (h¹) ge teń, yaǵnıy h_c = h¹ dep alıwımız múmkin. Aldıńǵı sabaqlarda bayan etilgen usıl menen ekinshi tutas tereńlik h_c^II nı tabıwımız múmkin. Usı tabılǵan h_с^II nı h_b menen salıstırıp, tómendegi úsh jaǵdaydı baqlawımız múmkin:

1. 
   h_с^II > h_b; 2) h_c^II = h_b; 3) h_с^II < h_b.
   

Usı úsh jaǵdayǵa tiyisli ráwishte tómengi befte úsh tiptegi tutasıw baqlanadı:
I) uzaqlasqan gidravlikalıq sekiriw arqalı tutasıw;
II) jaqınlasqan gidravlikalıq sekiriw arqalı tutasıw;
III) suwǵa kómilgen gidravlikalıq sekiriw arqalı tutasıw.
Birinshi tiptegi gidravlikalıq sekiriw suw aǵıp túsip atırǵan orınnan biraz uzaqta baqlanahdı (24.2-súwret). Bul súwrette h_c^II qısılǵan kesimdegi h_s tereńlik penen tutasqan tereńlik bolıp tabıladı. Bunda h_c tereńlikke iye bolǵan c-c kesimnen h^I tereńlikli 1-1 kesimge shekem C_I tiptegi kóteriliw iymek sızıǵı baqlanadı. Soń h^I hám h_b=h^II tutas sızıqlarǵa iye bolǵan gidravlikalıq sekiriw baqlanadı. Bul jaǵdayda h_c^II > h_b boladı.