25-laboratoriyalıq jumıs Tema

Tájiriybe 5. Acetilsalicil kislotanıń gidrolizi.
Rеаktivler: аcеtilsаlicil kislоtа, tеmir(III) хlоridtiń 1% li eritpesi
Prоbirkаġа аcеtilsаlicil kislоtаnıń 0,2-0,3 g kristаllаri 5 ml suwda eritiledı.
Alınǵan eritpe 2 dane probirkaġa bólinedı. Birinshi probirka 2-5 minut qızdıriladı, Keyinen suwitiladı. Hár bir probirkaġa temir(III) xloridtiń 1% li eritpesinen 3 tamshıdan tamiziladı. Qızdırılǵan probirkadaġi eritpe fiolet reńge kiredı. Bul acetilsalicil kislota gidrolizlengen hám erkin fenol gidroksil toparı tutqan salicil kislota payda bolǵanın ańlatadı. Aspirin - acetilsalicil kislota quramalı efir bolǵanlıǵı ushın suwda qaynatilġanda ańsat gizrolizlenedı. Temir(III) xlorid penen ótkerilgen tájiriybe aspirinnıń tazalıǵın anıqlawda da qollanıladı:



Sorawlar hám tapsırmalar:
1. Salicil kislota, aspirin hám onıń tuwindılarinıń medıcinada qollaniliwin aytip beriń.
2. Aspirinde uglerod atomlarinıń oksidleniw dáresinıń jıyindısi neshege teń?
3.Aspirin haqqinda qanday paydali hám qıziqli maġliwmatlardı bilesiz?
4. C₅H₁₀O₃ quramli oksikislotalardıń strukturalıq formulalarin jaziń hám olardı sistematikalıq nomenklatura boyinsha atan.
5. Sút kislotasin alıwdıń qanday usıllari bar? Reakciya tenlemelerin jaziń.
6. Sút kislotanıń sirke angidrid, fosfor(V) xlorid hám etil spirti menen reakciyalarin jaziń.
7. Limon kislota duzlarin qalay alıwǵa boladı? Reakciya tenlemelerin jaziń.
8. Pirazol molekulasında «piridin» azottıń ximiyalıq qásiyetlerge tásirin túsindiriń.
9. Imidazol - elektron dúzilisi, azotti «piridin» hám «pirrol» tipleri.
10. Pirazol hám imidazol, olardıń aromatikligi hám amfoter qásiyetleri.
11. Imidazolga a) galogenlew, b) alkillash, v) HC1, k) KOH larni tásir ettirip, alınǵan ónimlerdi atań.
12. Pirrol hám pirazol, olardıń kislota -tıykarlı qásiyetlerin salıstırıń. Tiyisli reaksiya teńlemelerdi keltiriń.
13. Qaysı reaksiyalar járdeminde atsetosirke efirinen antipirin hám amidopirin alıw múmkin?
14. Antipirin, amidopirin hám analginlerdi qaysı reaksiyalar járdeminde bir-birinen parq etiw múmkin?
15. Pirazolon-5 tiń tautomer formaları. Qaysı reaksiyalar járdeminde atsetosirke efirinen antipirin alıw múmkin? Reaksiya teńlemelerin jazıń hám alınǵan ónimlerdi atań.
16. Imidazoldiń prototrop (azol) tautomeriyasi. Imidazolga nitrollaw, sulfollaw hám galogenlew, alkillew hám atsillew reaksiyalardı jazıń hám alınǵan ónimlerdi atań.
17. Imidazolga tómendegi zatlardı tásir ettiriń: a) HCl, b) KOH, v) CH₃I, g) CH₃COCl, d) kons. HNO₃, e) Cl₂. Alınǵan ónimlerdi atań.