№27 ma’NAVIY- ma’rifiy soatlar rejasi

2. Oila tarkibi va oilaviy munosabatlar turlari. Oila tarkibi:
1. To'liqligiga ko'ra: to'liq noto'liq, qayta tuzilgan oilalar;
2. Bo'g'inlar soniga ko'ra: patnarxal, nuklear (ota-ona va bolalar),
mezalyans;
3. Bolalar soniga ko'ra: farzandsiz, bir bolali, kam bolali, 3-5 bolali, serfarzand oila;
4. Oilaning yoshiga ko'ra: 1-10 yillik yosh oila, o'rta yoshdagi oila, yetuk yoshdagi oila;
5. Ijtimoiy kelib chiqishiga ko'ra: ishchilar, dehqonlar, xizmatchilar, ziyolilar, tadbirkorlar, aralash turdagi oila­lar;
6. Mashg'ulot saviyasiga ko'ra: oliy, o'rta, o'rta maxsus va boshqalar;
7. Millatiga ko'ra: bir millatli va baynalminal;
8. Oilada er yoki xotin yetakchiligiga ko'ra: er yetakchi bo'lgan oila, xotin yetakchi bo'lgan oila, er-xotin yetakchi bo'lgan oila;
9. Oiladagi er-xotin o'rtasidagi munosabatlariga ko'ra: avtoritar, demokratik, liberal, aralash tipdagi oilalar;
10. Yuridik rasmiylashtirilganiga ko'ra: sinovdagi oila, rasmiylashtirish arafasidagi oila, nikohdagi oila va nikohdan tashqaridagi oila;
11. Moddiy ta'minlanganiga ko'ra: badavlat, o'rtahol, qambag'al oilalar; jon boshiga to'g'ri keladigan daromad va oila ixtiyoridagi mol-mulk mezon qilib olinadi;

Oilaviy munosabatlar turlari:

1. 
   Tabiiy munosabatlar — er-xotinlik va qon qarindoshlik munosabatlari;
   

2. Axloqiy munosabatlar juda keng ma'noda bo'lib, unga ma'lumoti, madaniyatliligi, kiyinishi, ovqatlanishi, rejimi, dam olishi kabilar;
3. Psixologik munosabatlar — xulq-atvori hislatlari, er-xotin o'rtasidagi sevgi-muhabbat hislari, farzandlar mehri;
4. Iqtisodiy munosabatlar — mulkiy munosabatlar, uy-joy, hovli-joyni boshqarish;
5. Huquqiy munosabatlar — nikohni davlat tomonidan qayd ettirish, er-xotin shaxsiy va mulkiy munosabatlar kabilar;
3. Oila muhitini 3 toifaga ajratish mumkin:
1. Ijobiy;
2. O'zgaravchan;
3. Salbiy;
Ijobiy toifadagi oilalar ko'pchilikni tashkil etadi. Bunday oilalarda shaxslararo munosabatlar axloq-odob qoidalaridan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi. Insonning har tomonlama kamol topishi birinchi o'rinda turadi. Bunday oilalarning voyaga yetkazgan a'zolari ish joylarida, yor-do'stlari davrasida, mahalla-ko'yda, jamoat ishlarida faol qatnashadilar, qon-qarindoshlik rishtalarini asrab-avaylaydilar. Ilg'or madaniyatga nisbatan qiziqishlarini namoyon qiladilar.
Ular bu xislatlarga farzandlarida ham qiziqish uyg'otadilar va o'zlarining go'zal xulq-atvorlari bilan farzandlariga o'rnak ko'rsatadilar. Oilada paydo bo'ladigan ziddiyatlarni juda qisqa muddatda hamjihatlik bilan bartaraf qiladilar. Bunday oilalarda xo'jalik ashyolari, asboblari, qimmatbaho matenallar, hattoki boylik har xil ehtiyojlarni qondirish vositasi deb qaraladi, bu narsalar farzandning kelajak istiqboli bilan mutlaqo bog'lanmaydi. (keksalar: ota-onaniki farzandga xamirturush xolos, Alloh beraridan qismasin, deyishadi).