29-mavzu. Yaponiya soliq tizimi

10.3 %

Jami

88,5 trln.ien

100%

*Manba: O‘zbekistondagi Yaponiya JICA Xalqaro hamkorlik agentligi mag’lumotlari.
Yuqoridagi jadval mag’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki 2016 moilya yilida soliq tushumlari davlat daromadida 52.1 foizni tashkil qilmoqda. Davlat zayomlari esa 37.6 foizni hamda nosoliq tushumlar 10.3 foizni tashkil qilmoqda. Davlat byudjetida soliqlar va tushumlarning tuzilishi quyidagi jadvalda keltirilgin:


Davlat daromadini soliq tushumlari va yig’imlari
strukturasi 2018 yil.

Soliq turlari	Tushum summasi	Umumiy tushumdan ulush
Jismoniy shaxslar daromadidan soliq	13 trl. 810 mlrd yen	33.0 %
Iste’mol solig’i	9 trl. 489 mlrd yen	22,7%
Yuridik shaxslar daromadidan soliq	9 trl. 114 mlrd yen	21,8%
Benzinga soliq	2 trl. 133 mlrd yen	5,1%
Spirtli ichimliklarga soliq	1 trl. 733 mlrd yen	4,1%
Meros solig’i	1 trl. 351 mlrd yen	3,2%
Gerb solig’i	1 trl. 129 mlrd yen	2,7%
Tamaki mahsulotlariga soliq	917 mlrd yen	2,2%
Barcha avtotransportlar uchun soliq	741 mlrd yen	1,8%
Bojxona bojlari	808 mlrd yen	1,9%
Boshqalar	560 mlrd yen	1,3%
Jami	46.1 trln. 786 mlrd. yen	100%

*Manba: O‘zbekistondagi Yaponiya Xalqaro hamkorlik agentligi ma’lumotlari.


Milliy soliq daromadlari 2018 yil tushumlari²

Yalpi soliq daromadlari	46,1 trillion	Ulushi %
Daromad solig’i (soliq ushlangan)	15,6 trln. yen (12,7 trln. yen)	33,8 % (27,5 %)
Korporativ soliq	10,5 trln. yen	22,9 %
Iste’mol solig’i	10,1 trln. yen	22,0 %

*Manba: O‘zbekistondagi Yaponiya Xalqaro hamkorlik agentligi ma’lumotlari.


Yuqoridagi jadvalda ko‘rinib turibdiki. 2017 yilda jismoniy shaxslarga xisoblangan daromad solig’i 15,6 trln. yenni tashkil etgan bo‘lsa. Xaqiqiy tushumlar 12.7 trln. yenga bajarilgan yoki 81 foizga bajarilgan. Ushbu xolatni Yaponiyada deklaratsiya tizimi va taqdim etish davri juda xam murakkab va ko‘pish vaqtini talab etadigan davrdir.
Mahalliy hokimiyat soliq tushumlari
(Mahalliy soliqlar) 2018 yil moliya yili

Mahalliy soliqlar jami tushumlari (prefektura va munitsipialg’)	37.0 trln.
Rezidentlarga soliq □ Prefektura □ Munitsipal	15,3 trln. yen 6,0 trln. yen 9,3 trln. yen	41,3 % 16,2 % 25,1 %
Asosiy vositalarga soliq (Munitsipal)	8,8 trln. yen	23,8 %
Korxonalar egalariga soliq (Prefektura)	3,9 trln. yen	10,5 %

4. Yaponiyaning soliq qonunchiligi tuzilishi.



Milliy Soliqning bosh qonuni

Bu qonun milliy soliqning asosiy va umumiy masalalarini sharxlaydi.





Korporativ Soliq qonuni va x.к.

Bu qonunlar Yaponiya soliq tizimiga oid chiqqan asosiy soliq qonunlaridir.





Maxsus soliqqa tortish choralari qonuni

Maxsus soliqqa tortish choralari qonuni iqtisodiy va aholida siyosiy ob’ektlarning soliqqa tortish choralarini amalga oshiradi





Bu qonun ashaddiy qonun to‘lovchilarni tekshirishini sharhlaydi. Bu jinoiy tekhiruv tizimiga oid bo‘lgan majburiyat tekshiruvidir.



Milliy soliq Qonunbuzarlar nazorati qonuni




Yaponiyaning qonun strukturasi (tuzilishi)

Konstitutsiya

Oliy bosqich



Soliq qonunlari

Soliq qonunlari parlamenti orqali qonunlashtiriladi, tasdiqlanadi.



Qarorlar

Kabinet buyruqlari

Kabinet buyruqlari kabinet оrqali sharxlanadi шархланади



Vazirlik Qarorlari

Vazirlik Qarorlari Vazirlar tomonidan ijro etiladi




NAZORAT SAVOLLARI:

1. 
   Yaponiya davlati haqida tushuncha?
   
2. 
   Yaponiya soliq tizimining tarixiy davri qanday?
   
3. 
   Yaponiyada qanday davlat va mahalliy soliqlar undiriladi?
   
4. 
   Yaponiyada soliqlar qanday turkumlanadi?
   
5. 
   Yaponiyada isteg’mol solig’i qanday qanday tartibda undiriladi?
   
6. 
   Jismoniy shaxslarni daromad solig’i qanday tartibda undiriladi?
   
7. 
   Byudjet tuzilishi qanday?
   
8. 
   Yuridik shaxslardan qanday soliqlar undiriladi?
   
9. 
   Yaponiyada Merosdan soliq qanday tartibda undiriladi?
   

1

2