3 bob. Axborotning kriptografik himoyasi

 
3.2. Simmetrik kriptografik algoritmlar 
Quyida simmetrik kriptotizimlar, shuningdek ularning ikki turi: 
oqimli va blokli simmetrik shifrlash algoritmlariga to‘xtalib o‘tiladi. 
Simmetrik 
shifrlash 
algoritmlarida 
ma’lumotlarni 
shifrlash 
va 
rasshifrovkalashda yagona kalitdan foydalaniladi. Ma’lumotlarni 
shifrlash va rasshifrovkalash jarayonlarini amalga oshirish tartibi 
foydalanilayotgan tizim xususiyatiga asosan tanlanadi.
Simmetrik kriptotizimlarning ishlashi bilan tanishishda quyidagi 
belgilashlar kiritiladi: 
− 
ochiq matn 
𝑃𝑃 ni simmetrik kalit 𝐾𝐾 bilan shifrlash:
𝐶𝐶 = 𝐸𝐸(𝑃𝑃, 𝐾𝐾); 
− 
shifrmatn 
𝐶𝐶 ni simmetrik kalit 𝐾𝐾 bilan rasshifrovkalash: 
𝑀𝑀 = 𝐷𝐷(𝐶𝐶, 𝐾𝐾). 
Bu yerda, 
𝐸𝐸() va 𝐷𝐷() lar mos ravishda simmetrik kriptotizimdagi 
shifrlash va rasshifrovkalash funksiyalari. 
Oqimli simmetrik shifrlash algoritmlari. Oqimli simmetrik 
shifrlash algoritmlari bir martali bloknotga asoslangan, farqli jihati – 
bardoshligi yetarlicha pastligi va boshqariladigan kalitning mavjudligi. 
Ya’ni, kichik uzunlikdagi kalitdan ochiq matn uzunligiga teng bo‘lgan