3 I. Bob Iogan Sebastian Bax hayot yo’li

O'rgan uchun xorallari
Organ damli klavishli cholg‘u asbobi bo‘lib, qadimiy misrliklar, yunonlar, rimliklarda ma’lum bo‘lgan. G'arbiy Yevropa mamlakatlarida u VII asrda paydo bo'ldi. Avval organdan ibodat vaqtida cherkovdagi qo‘shiq kuylashga jo'rnavozlik qilishda foydalanildi. Vaqt o ‘tishi bilan organ yakka ijrodagi cholg'uga aylandi. Uzoq vaqtlar uni “cholg'ular qiroli” deb atashdi. Uning tuzilishi to‘xtovsiz takomillashib bordi. Hozirgi vaqtda organ, birinchi navbatda, yakkaxon konsert cholg'usi sifatida ishlatiladi. Murakkab tuzilmasi bilan bog‘liq uning ulkan hajmi, cholg‘uning keng tarqalishini ma’lum darajada chegaralab qo'yadi.
Zamonaviy organ yog'och va temir quvur (truba)lar yig'indisidan tashkil topgan, quvurlarning soni bir necha mingtagacha yetadi. Ba’zi cholg'ular qo'lda ishlatiladigan beshtagacha klaviaturalar - manuallarga ega. Pedal oyoqlar uchun mo‘ljallangan klaviaturadir. Odatda, uning 32 klavishi bo'ladi. Organning barcha klavishlari uning quvurchalari bilan birlashtirilgan. Klavishni bosganda bir xildagi balandlik va kuchga ega bo'lgan tovush hosil bo'ladi. Organning maxsus dastagi (richag)ni o'zgartirish yordamida undan orkestming turli cholg'ulari tovushini chiqarish mumkin. Shuning uchun organda ijro etish katta mahoratni talab etadi. Organ I.Baxning sevimli cholg'usi edi. Kompozitor bu cholg'u uchun juda ko‘p asarlar yaratdi. Ular orasida xoral preludiyalar, xorallar, fantaziyalar, tokkatalar, preludiya va fugalar, sonatalar, boshqa kompozitorlaming qayta ishlangan asarlari bor.
l.Bax 150 dan ortiq qayta ishlangan xorallar yaratdi. Xoral bu qadimiy diniy qo'shiq kuylash bo'lib, u nemis xalq kuylariga asoslangan. Xoral ko'p hollarda to'rt ovozli bo'lgan. Cherkovda xalq ohanglarini ijro etish bu kuyiaming jonliligini va yorqinligini asta-sekin susaytirib yubordi. Bax xoral kuylariga ulaming dastlabki ifodali kuchini qaytarish vazifasining uddasidan chiqdi. Fa minor xoral preludiyasi uncha katta bo'lmagan lirik xarakterdagi pyesa. Xoralning ilhombaxsh shoirona kuyi yuqori ovozda sadolanadi. l.Bax go'yo uning ijrosini goboy cholg'usiga topshiradi. Har bir organ ijrochisi cholg'uning turlituman registrlarini o'z xohishiga qarab ishlatishi mumkin.