3 laboratoriya ishi Mavzu: Bir fazali elektron elektr hisoblagichni ishlash printsipini o‘rganish

3. Asbob - uskunalar va jihozlar.

3.1. Bir fazali turg‘un elektr energiyasi elektron hisoblagichi DDS28.

3.2. Vattmetr D 539.
3.3. Ampermetr TS 330.
3.4. Voltmetr E 377.
3.5. Sekundomer.
3.6. LATR, yuklamalar va ulash simlari.


4. Ishni bajarish tartibi.

4.1. Nazorat savollariga tayyorlab kelingan javoblar bo‘yicha taxliliy savol – javob treningi tashkil etilsin.

4.2. Laboratoriya, stendida (stolida) joylashtirilgan asbob-uskunalar bilan tanishib chiqilsin va ularning pasport ma‘lumotlari 1 – jadvalga kiritilsin.

1-jadval

№	Asboboning Nomi	Turi	Tizimi	Aniqlik sinfi	Asbob doimiysi	O‘lchash chegarasi
1
2
3

4.3. Quyidagi elektr sxemasi yig‘ilsin (2-rasm).

2-rasm

4.4. Yig‘ilgan zanjir o‘qituvchiga ko‘rsatilsin. So‘ngra o‘qituvchi ruxsati bilan K₁ va K₂ lar ulangan holatda zanjir tarmoqqa ulansin. LATR yordamida zanjirda U_n kuchlanish o‘rnatilib 15 minut qizitilsin.
4.5. K₁ va K₂ kalitlar uzilib I=0 rejimida LATR yordamida 110 % Un o‘rnatilib sezilarli vaqt davomida agar impulsli o‘zatish impuls bermasa o‘zi yurar (o‘zi ishlash) holati yo‘qligi kuzatiladi.
4.6. U=U_n va I=In holatda hisoblagichning nisbiy xatoligini aniqlash mumkin. Buning uchun LATR yordamida U_n va yuklamalar orqali I_n o‘rnatilsin. Bunda nisbiy xatolikni

formula yordamida aniqlash mumkin. Bunda S_n hisoblagichning nominal va - haqiqiy doimiylaridir. Hisoblagich nominal doimiysi

1 kVt . s = ifodadan kelib chiqadi, ya‘ni:
.
O‘rnatilgan xisoblagichda = 1600 ga teng. Ya‘ni elektron hisoblagichning nazorat chirog‘ini yonib – o‘chishi soni bir kVt uchun 1600 ga teng, u holda
.
Hisoblagichning nominal doimiysi korxonadan chiqarilishida belgilangan bo‘ladi. Ishlash jarayonida turli asbobiy xatoliklar hisobiga o‘lchangan energiya miqdori hisoblagichdan o‘tgan haqiqiy energiyadan farq qiladi. Natijada nominal doimiy S_n haqiqiy doimiy ga teng bo‘lmaydi. ni topish uchun nominal kuchlanish va nomainal tokda sekundomer yordamida t=60 sekundan kam bo‘lmagan vaqt davomidagi xisoblagichning nazorat chirog‘ini yonib – o‘chishi impulsi soni sanaladi. Asboblarning ko‘rsatuvlari yozib boriladi. Quyidagi ifoda yordamida topiladi.

,
Bu erda P – vattmetr bilan o‘lchangan quvvat, vatt; t – vaqt, sekund; - t vaqt oralig‘idagi impulslar soni.
4.7. Sinovlar va hisoblash natijalari 2 – jadvalga kiritilsin.
4.8. Aniqlangan nisbiy xatolik hisoblagichning aniqlik sinfi bilan solishtirilsin va xisobot tayyorlansin.
2 – jadval

№	O‘lchash natijalari						Hisoblash natijalari
	U	I	R	T	N	Cn		Cx	
	V	A	Vt	syek	1				%

5. Sinov savollari.
5.1. Laboratoriya ishini o‘tkazilishidan maqsad nima?
5.2. DDS28 elektr energiya hisoblagichi qanday elektr tarmoqlarida qo‘llanishga mo‘ljallangan?
5.3. DDS28 elektr energiya hisoblagichi qanday afzalliklarga ega?
5.4. Ushbu hisoblagichda elektr energiya sarfini ko‘rsatuvi qanday qurilmada amalga oshiriladi?
5.5. Nazorat chirog‘ining yonib – o‘chishi nimaga mutanosib?
5.6. Hioblagichning vazifalarini aytib berilsin.
5.7. Hisoblagichning texnik ma‘lumotlari tahlil qilib berilsin.
5.8. Hisoblagichning aniqligi tahlil qilib berilsin.
5.9. Hisoblagichning ulanish tartibi chizmasi chizib berilsin.
5.10. Hisoblagichni S_n va doimiyliklari qanday aniqlanadi?