3-laboratoriya Mavzu: 2T30 teodoliti yordamida gorizontal burchak o`lchashni o`ganish Ishdan maqsad

Gorizontal burchakni takroriy usulda o`lchash jurnali
O
`l
c
h
a
shl
a
rni
n
g 
ta
kro
rl
ani
sh
s
oni
S
ta
ns
iy
a
nom
e
ri
K
uz
at
il
ga
n
nuq
ta
nom
eri
Vernyerdan olingan 
sanoqlar 
O
`rt
ac
ha
s
a
n
oql
a
r 
Burc
h
a
kni
ng 
n
m
a
rt
a 
o`l
c
h
a
ng
a
nd
a
gi
qi
ym
a
ti
O
`l
c
h
a
ng
a
n 
b
urc
h
a
k
qi
ym
a
ti
O
`l
c
h
a
ng
a
n 
burc
h
a
kni
ng 
o`rt
ac
h
a
q
iym
a
ti
I 
II 
3 
 
 
A 
0
o
00`00” 
R 
0’30” 
0
o
00’15” 
43
o
13’40” 
B 
43
o
15`00” 
129
o
40’00” 
43
o
13’20” 
C 
129
o
40`00” 40’30” 
129
o
40’15” 
 
 
A 
180
o
0`30” 
L 
1’00” 
180
o
0’45” 
B 
129
o
42’00” 
43
o
14’00” 
C 
309
o
43`00” 42’30” 
309
o
42’45” 
Gorizontal burchakning o`lchanish aniqligi asbobning mukammallik 
darajasiga, vexa va teodolitning nuqtaga qanchalik aniq o`rnatilganligiga, vizirlash 
aniqligiga hamda vernyer yoki mikroskopdan aniq sanoq olinmaganligi natijasida 
kelib chiqadigan xatolarga bog`liq.
Burchak o`lchash aniqligiga asbob noaniqligi ta`sir etmasligi uchun 
burchak o`lchashda ma`lum metodika va sxema qo`llaniladi. Masalan, burchak 
o`lchashda alidada eksentrisiteti sabab bo`ladigan xatoni yo`qotish uchun ikkala 
vernyerdan ham sanoq olinadi. Teodolit qarash trubasining gorizontal o`qi 
teodolitning asosiy o`qiga perpendikulyar emasligidan kelib chiqadigan xato bilan 
kollimatsiya xatosining ta`sirini kamaytirish uchun har bir burchak doira 
o`ngdaligida ham, doira chapdaligida ham o`lchanadi. 
Hozirgi vaqtda limb va vernyer shtrixlari juda aniq asboblar yordamida 
±3” aniqlikda chiziladi. Shuning uchun va vernyerlarning noaniqligidan kelib 
chiqadigan xato juda kichik bo`lganligidan, yuksak aniqlikdagi burchak 
o`lchashlarda e`tiborga olinadi. Shuningdek limb tekisligining teodolit aylanish 
o`qiga perpendikulyar emasligi ha, o`lchash aniqligiga ortiqcha ta`sir etmaydi.