3-Маъруза Мавзу: Янгидан қуриладиган пахта тозалаш корхонасига керакли хом ашё базасини аниқлаш

F = ( Q_ур / h    p_ч ) 1000 м²

Бунда: Q_ур- уруғлик чигит миқдори, тонна.

h - чигитнинг тўкилиш баландлиги, (h = 2,5 м);
 - тўлатилиш коэффициенти (  = 0,8 -:- 0,85)
p_ч- чигитнинг солиштирма оҚирлиги (р_ч= 350 кг/м³)

10.3. Техник чигит очиқ майдончаларда сақланиши сабабли майдонча юза-

си қуйидаги тенглама орқали аниқланади:
F_т =( k  Q_тч / h  p_ч ) 1000 м²

бунда: Q_тч - пахта корхонасида 1 суткада ишлаб чиқарилган техник чигит миқ дори, тонна

k - запас кунлар (белгиланган норма бўйича k =2÷5 кун) сони.
h_ч - техник чигитни тўкиш баландлиги (h = 2÷3 м).
10.4 Пахта толаси ва момиқ тойлари учун майдон ҳисоби.


F_м = {k ( n_т + n_л )] а b / 4h   м²

Бунда: h - тахланадиган тойлар баландлиги, м.

n_т , n_л - бир суткада ишлаб чиқарилган тола ва линт тойлари сони
а - тойлар узунлиги ( а = 0,97 м );
b - тойлар эни ( b = 0,67 м );
k - корхонодаги тайёр маҳсулотлар сақлаш муддати(сутка)
 - майдоннинг тўлдириш коэффициенти ( = 0,9).
Илова: Улук, момиқ ва тола тойларини маркалари орасидаги масофани ҳисобга олган ҳолда, ҳисоблаш натижасида аниқлана диган майдоннинг юзасини 1,5÷2,0 марта катталаштириш керак.


2. Пахта тозалаш корхонасининг қурилиш жойини асослаш ва қурилиш майдонини танлаш.

Янги пахта корхонани қуриш ёки ишлаб турганини қайта тиклашдан (реконструкциялашдан) олдин энг аввало уни техник - иқтисодий томонидан фойдалигини аниқланган ҳолда, иқтисодий ҳудудини (регионини), қури- лиш жойини ва қурилиш майдонини танлаб олинади.

Иқтисодий ҳудудини (регионини) аниқлашда, республика ёки вилоят миқдорида тайёрланадиган хом ашёнинг ҳажмини ва тайёрланган хом ашёни ишлаб чиқариш учун шу таҳлил қыилинган ҳудудда (регионда) мавжуд пахта тозалаш корхоноларининг умумий ишлаб чиқариш қувватини етарли миқдорда борлигини таҳлил (анализ) қилиш асосида бажарилади.
Бажарилган анализ асосида, энди пахта тозалаш корхонасини қуриладиган жойини ёки тумани аниқланади.
Пахта тозалаш корхонони қуриладиган жойини танлаб олиш да қуйидаги факторлар асос бўлиши мумкин:
- етарли даражада ишлаб чиқаришга керак хом ашё базасининг борлиги;
- хом ашёни ва тайёр мақсулотларни ўз вақтида етказиб бериш учун транпорт йўлларининг борлиги ва фойдаланиш мумкинлиги;
- келажакда қуриладиган пахта тозалаш заводини ёқилғи билан, электроэнергия билан, техник ва ичимлик сувлари билан таъминлаш мумкинлиги, шарт-шароити;
- мақаллий қурилиш материалларининг борлиги;
- ақоли яшайдиган жойларга яқинлиги ва ишчи кучи билан таъминлаш мумкинлиги;
- пахта тозалаш заводини қуриш учун мос келадиган очиқ майдоннинг борлиги ва унинг релъеф кўриниши;
- пахта тозалаш заводини қурадиган регионнинг иқлим ва метеорологик шарт-шароитининг қулайлиги.

Янги пахта тозалаш корхонасини қуришда унга хом ашёни ташиш узоқлиги ҳам катта аҳамиятга эга, шунинг учун хом ашёни ташишда ўртача узоқлик қуйидаги тенглама билан аниқланади: