3-Ma`ruza Nasoslarlarning asosiy parametrlari

2) Nasosning umumiy napori
Suyuqlikning pastki idishdan so`rish va haydash trubalari orqali haydash uchun dvigatel' nasosga zarur energiya berish, ya`ni nasos bosimi (napor) hosil qilishi lozim.
Nasosning umumiy naporini 1-rasmdagi nasos qurilmasidan aniqlash uchun so`rish va haydash trubalari uchun berkulli tenglamasining o`zgarishidan foydalanamiz



1-rasm. Nasosning umumiy naporini aniqlash
1-pastki suyuqlik uzatiladigan rezervuar; 2-bosim baki; 3- nasos; M- monometr; B-vakuummetr

Buning uchun so`rish va haydash vaqtidagi parametrlarning o`zgarishini quyidagi tartibda aniqlaymiz:

P₁- suyuqlik so`rib olinayotgan idishdagi bosim;
R- yuqorida joylashgan idishdagi bosim;
Rs, Rx- suyuqlikning nasosga kirishidagi va chikishidagi bosimi;
Ns- so`rish balandligi;
Nr-suyuqlikning geometrik ko`tarilish balandligi;
h- vakuummetr va manometr va manometr o`rnatilgan nuqtalar orasidagi vertikal masofa.
Nasosning naporini aniqlash uchun pastki idishdagi suyuqlik balandligining tekisligiga nisbatan so`rish vaqtidagi 1-1 va 11-11 kesimlar uchun bernulli tenglamasini yozamiz.
(6)

Xuddi shuningdek nasos o`qidan o`tuvchi tekislikka nisbatan haydash vaqtidagi 1-1 va 2-2 kesimlar uchun Bernulli tenglamasini yozamiz.

(7)
Bu tenglamalarda: - pastki va yuqorigi idishlardagi suyuqlikning tezligi; - so`rish va haydash trubalaridagi suyuqlik tezligi; ; h<sub>s</sub>, h<sub>h</sub>- so`rish va haydash trubalardagi gidravlik qarshiliklarni yengish uchun ketgan napor miqdori.
So`rish va haydash trubalardagi tezlikka nisbatan pastki va yuqorigi idishlardan suyuqlik tezligining o`zgariishi juda kichik bo`lib u nolga teng
Nasoslarning napori oqimning nasosga kirish va chiqishdagi solishtirma energiyalari ayirmasiga teng
(8)

(6) va (7) tenglamalardan ayirmalar farqini aniqlasak:

(9)
Bunda , chunki haydash va so’rish trublarning diametri bir xil.
trubaning umumiy gidravlik qarshiligi. Bundan tashqari 1-rasmdan:

Bu holda (9) tenglamani quyidagicha yozish mumkin.

(10)
Demak, nasosning umumiy napori suyuqlikni geometrik balandlik ga ko`tarish uchun, pastki va yuqorigi idishlardagi bosimlar orasidagi farqni hamda so’rish va uzatish trubadagi gidravlik qarshilikni yengish uchun sarflanadi.
Agar pastki va yuqorigi idishlardagi bosim o`zaro teng bo`lsa, u holda nasosning umumiy napori:
(11)

Suyuqlik gorizontal trubalar orqali uzatilsa

(12)
Xuddi shuningdek, nasosning umumiy naporini monometr va vakuummetrning ko’rsatishi bo`yicha ham aniqlash mumkin.
(13)
Shunday qilib, nasosning umumiy napori monometr va vakuummetrlar (uzatilayotgan suyuqlik ustuni metr hisobida) ko’rsatishlarining yig`indisi bilan bu priborlar ulangan nuqtalar orasidagi vertikal masofaning (h) yig`indisiga teng.