3 Ma’ruza. Neft konlarida quduq mahsulotini yig‘ish tizimlari. Maruza rejasi

Grozniy neft institutining yig‘ish tizimi. Bu tizim o‘z ichiga jamlangan 
to‘rtta yirik tizimlarni biriktirgan bo‘lib, Baronyan-Vezirov yig‘ish tizimidan 
zamonaviyligi, 
qulayligi 
va 
mahsulot 
yo‘qotilishini 
minimumgacha 
kamaytirilganligi bilan farq qiladi (3.2-rasm). 
Jamlangan to‘rtta yirik tizimga guruhiy o‘lchov qurilmasi, birinchi bosqich 
gazsizlantirish qurilmasi (kerak bo‘lgan hollarda), markaziy gazsizlantirish 
qurilmalari va neftni mukammal tayyorlash qurilmalari kiradi. 
Bu yig‘ish tizimida yuqori bosimda favvora usuli bilan ishlayotgan quduqlar 
(1) boshida 6-7 MPa bosim saqlanib turiladi, buning natijasida neft guruhiy o‘lchov 
qurilmasi(2)gacha va undan keyin birinchi bosqich gazsizlantirish qurilmasi(3)ga, 
hamda neftni tayyorlash tizimlarigacha o‘z bosimi bilan yetib borishi ta’minlanadi. 
Quduqlar boshida 6-7 MPa bosimning saqlanib turilishi neftni tayyorlash tizimini 
100 km masofagacha uzoqlikda o‘rnatish imkoniyatini beradi. 

---

4 
3.2-rasm. Grozniy neft institutining yig‘ish tizimi. 
Guruhiy o‘lchov qurilmasida 14 tagacha quduqning mahsulot miqdori 
o‘lchanishi mumkin. Agar erigan gaz miqdori juda katta bo‘lsa, guruhiy o‘lchov 
qurilmasidan neft birinchi bosqich gazsizlantirish qurilmasiga yo‘naltiriladi. Bu 
yerda dastlabki ajratib olingan gaz to‘g‘ri GQIZ (4)ga yoki boshqa bir iste’molchiga 
yuboriladi. Neft birinchi bosqich gazsizlantirish qurilmasidan o‘tgandan so‘ng 
markaziy gazsizlantirish qurilmalari(5)ga yo‘naltiriladi. Bu yerda neft uch bosqichli 
gazsizlantirish jarayonidan o‘tadi. Ajratib olingan gazning o‘zi ham kondensat va 
neft tomchilaridan tozalanadi, quritiladi va gazni qayta ishlash zavodiga yoki 
iste’molchiga yuboriladi. Gazsizlantirilgan neft esa neftni tayyorlash qurilmalari (6) 
ga yetib keladi. Bu yerda neft suv va qum zarrachalaridan tozalanib tayyor mahsulot 
holiga keltiriladi va neftni qayta ishlash zavodlariga yoki temir yo‘l va neft quyish 
estakadalariga quvur orqali jo‘natiladi. 
Grozniy neft institutining yig‘ish tizimida quduqdan chiqayotgan neft, gaz va 
suvli suyuqlik bitta katta quvur orqali uzoq masofaga (100km gacha) uzatilib, unda 
quvurdagi oqimning uzluksizligiga, oqimni haydash tarziga katta ahamiyat beriladi. 
Grozniy neft institutining yig‘ish tizimidagi neft yig‘ish, uzatish va 
tayyorlash SHimoliy Kavkaz va Ukraina konlarida ko‘proq qo‘llaniladi. 
Bu tizimning yana bir afzalligi 100km radiusda joylashgan bir necha konlar 
uchun tayyorlash tizimlarini bir joyda jamlangan holda qurishning mumkinligidir.