3-Ma’ruza. Raqamli axborotlarning raqamli qurilmalarda ifodalanish shakllari. Son tizimlarining umumiy xususiyatlari

Ikkilik sanoq tizimining asosi bo’lib 2 soni hisoblanadi va bu yerda ikkita 0 va 1 raqamlari ishtrok etadi, qo’shni razryadlardagi birliklar salmog’i 2 barobarga farq qiladi. Bu yerda son 2 sonining darajasi bo’yicha berilgan sonning taqsimlanish koeffitsiyentini ketma-ketligi ko’rinishida ifodalaniladi. Shunday qilib, 3810 sonining qiymati ga teng bo’ladi. Bu yerda 2 indeksi, berilgan belgilar yigindisi ikkilik sanoq tizimiga taalluqli son ekanligini ko’rsatadi yoki sonning ikkilik kodi hisoblanadi.

• Ikkilik sanoq tizimining asosi bo’lib 2 soni hisoblanadi va bu yerda ikkita 0 va 1 raqamlari ishtrok etadi, qo’shni razryadlardagi birliklar salmog’i 2 barobarga farq qiladi. Bu yerda son 2 sonining darajasi bo’yicha berilgan sonning taqsimlanish koeffitsiyentini ketma-ketligi ko’rinishida ifodalaniladi. Shunday qilib, 3810 sonining qiymati ga teng bo’ladi. Bu yerda 2 indeksi, berilgan belgilar yigindisi ikkilik sanoq tizimiga taalluqli son ekanligini ko’rsatadi yoki sonning ikkilik kodi hisoblanadi.

Ko’rib chiqilgan qo’shni razryadlardagi birliklar salmog’i 2 barobarga farq qiladigan ikkilik kodlari, natural ikkilik kodi deb nomlanadi.

• Ko’rib chiqilgan qo’shni razryadlardagi birliklar salmog’i 2 barobarga farq qiladigan ikkilik kodlari, natural ikkilik kodi deb nomlanadi.
• Ikkilik sanoq tizimining afzalligi bo’lib, faqatgina ikki raqamdan foydalanilishi hisoblanadi. Uskunalarda ikkilik sanoq tizimidagi sonlar (ikkilangan sonlar ustida) ustida amallar bajarish mobaynida, ikki qiymat qo’llashning o’zi yetarli bo’ladi, misol uchun, kuchlanishni qo’llash. Biroq ikkilik sanoq tizimida son, o’nlik sanoq tizimiga nisbatan, katta miqdordagi razryadlar bilan namoyon etiladi va bu uning kamchiligi hisoblanadi.
• Raqamli signalni struktura tuzilishi. Raqamli signallar ikkilik sonlarni ifodalash uchun ishlatiladi. Shuning uchun ular faqat ikkita qiymatni qabul qila oladi – bir (1) va nol (0) qiymatlarini.
• Raqamli signal potensialli va impulsli bo’lishi mumkin. Potensialli raqamli signal elementlari bo’lib, ikki sath potensiallari hisoblanadi. Har bir sath potensiali, takt intervali deb atalmish vaqt mobaynida, o’zgarmas bo’lib turadi. Agar keyingi ikkillangan sonning raqami avvalgisidan farq qiladigan bo’lsa, uning chegarasida potensialning sathi o’zgaradi. 1.1, a – rasimda potensialli raqamli signal tasvirlangan (yuqori potensial 1 – ni, quyi potensial 0 – ni aks ettiradi).
• O’zgarmas yoki nolli amplituda impulslari impulsli raqamli signalning elementlari bo’lib hisoblanadilar va ular takt intervallarini chegaralovchi, takt momentlari bilan aniqlanadilar (t0,t1,….,t8, 1.1b rasmda keltirilgan). Musbat impuls 1 – qiymatiga, takt momentiga impulsning yo’qligi esa 0 – qiymatiga mos keladi.