3-Mavzu: Axborotni jamiyatda tutgan o’rni va ahamiyati. (2soat)

 
Ommaviy axborot vositalari 

---

Axborot va uning zamonaviy jamiyatdagi roli 
Insoniyat hayvonot olamidan ajralgan kundan boshlab o'z vaqti va e'tiborining katta 
qismini axborot jarayonlariga bag'ishladi. 
Bizning zamonamizda millionlab odamlar axborot foydalanuvchilariga aylanishdi. 
Millionlab foydalanuvchilar uchun arzon kompyuterlar mavjud. Kompyuterlar multimediyaga 
aylandi, ya'ni. ular har xil turdagi axborotlarni qayta ishlaydilar: tovush, grafik, video va 
hokazo. Bu, o'z navbatida, fan, texnika, ishlab chiqarish va kundalik hayotning turli 
sohalarida kompyuterlardan eng keng foydalanishga turtki berdi.
Aloqa vositalari hamma joyda paydo bo'ldi, axborot jarayonida birgalikda ishtirok 
etish uchun kompyuterlar kompyuter tarmoqlariga ulandi. Butun dunyo bo'ylab kompyuter 
tarmog'i - Internet paydo bo'ldi, uning xizmatlaridan dunyo aholisining muhim qismi 
foydalanadi, ma'lumotlarni tezkor qabul qiladi va almashadi, ya'ni. yagona jahon axborot 
makoni shakllanmoqda. 
Hozirgi vaqtda axborotni qayta ishlash bilan shug'ullanadigan odamlar doirasi misli 
ko'rilmagan hajmga o'sdi va valyuta kursi shunchaki fantastika aylandi, kompyuterlar inson 
hayotining deyarli barcha sohalarida qo'llaniladi. Bizning ko'z o'ngimizda axborot jamiyati 
vujudga kelmoqda, unda e'tibor va ahamiyat an'anaviy turdagi resurslardan (moddiy, 
moliyaviy, energiya va boshqalar) axborot resursiga o'tmoqda, garchi u doimo mavjud bo'lsa-
da, u ham e'tiborga olinmagan.
Axborot resurslari - kutubxonalar, arxivlar, fondlar, ma'lumotlar banklari, axborot 
tizimlari va boshqa omborlardagi alohida hujjatlar va hujjatlar massivlari.
Boshqacha aytganda, axborot resurslari jamiyatda ijtimoiy foydalanish uchun odamlar 
tomonidan tayyorlangan va moddiy tashuvchilarda qayd etilgan bilimlardir. Mamlakatning, 
mintaqaning, tashkilotning axborot resurslari tobora ko'proq strategik resurslar sifatida 
qaralmoqda, ularning ahamiyati jihatidan xom ashyo, energiya, minerallar va boshqa resurslar 
zahiralariga o'xshash. 
Jahon axborot resurslarining rivojlanishi axborot xizmatlarini ko‘rsatishni 
insoniyatning global faoliyatiga aylantirish, axborot xizmatlarining jahon va ichki bozorini 
shakllantirish, firmalar, banklar, fond birjalarida qabul qilingan qarorlarning asosliligi va 
samaradorligini oshirish imkonini berdi.
Zamonaviy dunyoda axborotning, uni qayta ishlash, uzatish va to'plash vositalarining 
roli beqiyos o'sdi. Informatika va hisoblash texnikasi vositalari hozirda mamlakatning ilmiy-
texnikaviy salohiyatini, uning xalq xo‘jaligining rivojlanish darajasini, hayot tarzi va inson 
faoliyatini belgilab beradi. 
Axborotni qabul qilish va o'zgartirish jamiyat hayotining zaruriy shartidir. 
Axborot insoniy, moliyaviy, moddiy resurslar bilan bir qatorda eng muhim strategik, 
boshqaruv resurslaridan biriga aylandi. Uni ishlab chiqarish va iste'mol qilish jamiyat 
hayotining turli sohalari, eng avvalo, iqtisodiyotning samarali faoliyat yuritishi va rivojlanishi 
uchun zaruriy asosni tashkil etadi. Bu shuni anglatadiki, sayyoramizning istalgan nuqtasidagi 
axborot manbalari nafaqat hamma uchun mavjud bo'lib qoladi, balki ular tomonidan 

---

yaratilgan yangi ma'lumotlar ham butun insoniyat mulkiga aylanadi. Zamonaviy sharoitda 
axborot olish va undan foydalanish huquqi jamiyatning barcha a'zolari uchun muhim 
ahamiyatga ega. Axborotning jamiyatdagi rolining ortib borishi ilmiy tushunish mavzusiga 
aylandi. Uning o'rni va ahamiyatini tushuntiruvchi nazariyalar ilgari surilgan. Eng 
mashhurlari postindustrial va axborot jamiyati nazariyalaridir.