3-Mavzu: Chiroyli yozuv malakasini shakllantirish metodikasining rivojlanish tarixi

3-Mavzu: Nutqning fonetik bo’linishi. Bo’g’in va o’rg’u. Nutq jarayonida fonetik o’zgarishlar

Reja:

• Reja:
• 1.Nutqning fonetik bo’linishi.
• 2.Bo’g’in va uning turlari.
• 3.Bo’g’inning ahamiyati.
• 4.U’rg’u va uning turlari.
• 5.Urg’u olmaydigan qo’shimchalar.
• 6.Fonetik o’zgarishlar

TAYANCH TUSHUNCHALAR:

• TAYANCH TUSHUNCHALAR:
• Tovush.Bo’g’in.Takt.Fraza.Segmentasiya birliklar.Bo’g’in tiplari.Ochiq bo’g’in.Yopiq bo’g’in.Urg’u.So’z o’rg’usi.Gap u’rg’usi.Dinamik u’rg’u.Bog’liq u’rg’u.Erkin u’rg’u.U’rg’u olmaydigan qo’shimchalar. Tovush tushishi.tovush orttirilishi.tovush almashishi.

Nutq ketma-ket kelgan tovushlarning yig’indisi yoki zanjirsimon ulanishidan iborat bo’lib, ma’lum fonetik birliklardan tashkil topadi. Bu fonetik bo’linish hisoblanadi va tilshunoslikda segmentasiya (lotincha segment - bo’lak) deb ham yuritiladi. Har bir bo’lak segment hisoblanadi. Fonetik birliklar dastlab ikki guruhga segment va supersegment birliklarga bo’linadi

• Nutq ketma-ket kelgan tovushlarning yig’indisi yoki zanjirsimon ulanishidan iborat bo’lib, ma’lum fonetik birliklardan tashkil topadi. Bu fonetik bo’linish hisoblanadi va tilshunoslikda segmentasiya (lotincha segment - bo’lak) deb ham yuritiladi. Har bir bo’lak segment hisoblanadi. Fonetik birliklar dastlab ikki guruhga segment va supersegment birliklarga bo’linadi

Segment birliklar – so’z yoki morfema tarkibida gorizontal chiziq bo’ylab birin-ketin keladigan birliklardir. Ularga nutq tovushi, bo’g’in, fonetik so’z, takt va fraza kiradi.

Supersegment birliklar – urg’u, ohang, melodika, pauza kabi ustama hodisalar bo’lib, ular so’zga, frazaga, gapga yoki nutqqa yaxlit holda aloqador bo’ladi va ular bilan birga qo’llanuvchi ustama hodisalar hisoblanadi.

• Supersegment birliklar – urg’u, ohang, melodika, pauza kabi ustama hodisalar bo’lib, ular so’zga, frazaga, gapga yoki nutqqa yaxlit holda aloqador bo’ladi va ular bilan birga qo’llanuvchi ustama hodisalar hisoblanadi.