3-мавзу. Ижтимоий-иқтисодий тизимлар ва мулкчилик муносабатлари

Kelishmovchilik va stressni boshqarish

REJA :

kelishmovchilik,ularning kelib chiqish sabablari va turlari

Xarakteriga qarab kelishmovchiliklar

• Stress
• D.Karnegi xotirjamlikka erishish to`g`risida

kelishmovchilik,ularning kelib chiqish sabablari va turlari

• “kelishmovchilik-bu uzaro kelishmovchilik yoki qarama -qarshilik,yoki dushmanlik ,adovat orqasida tug`ilgan xolat ,munosabat;ixtilof,nifoq”
• Adovat,ixtilof,nifoq tufayli uzaro janjanlar sodir bo`ladi.Odamlar janjal xaqida o`ylaganlarida dushmanlik,qurqitish,bosqinchilik,tortishuv kabi noxushliklarni nazarda tutishadi.
• Boshqaruv jarayonida kelishmovchilik-bu raxbar,ishchi va boshqa xodimlar o`rtasida muayan masalalarni xal qilishda tomonlarning bir biri bilan bir echimga kelaolmaganligi tufayli vujudga keladigan vaziyatdir.

kelishmovchilik,ularning kelib chiqish sabablari va turlari

• kelishmovchilik qanday xarakterga ega bo`lmasin va u qay darajada katta bo`lmasin,barcha xollarda kelishmovchilikning sabablari xamda uni vujudga keltirgan xolatlar diqqat bilan taxlil qilinishi lozim.Raxbar xar bir aniq vaziyatning tagiga adolat va oboektivlik bilan etishi,tegishli xulosalar chiqarish kerak.
• Sotsiologlar tavqiqotlarining kuzatishicha,”ruxiy iqlim” yaxshi bo`lgan xamda kelishmovchilikm ancha yuqori bo`lgan joyda faqat iqtisodiy ko`rsatkichlar yuksak emas,balki kelishmovchiliklar xam anchagina kam,xodimlarning uz mexnatidan katta qoniqish olayotgani ko`zga tashlanib turadi.Xodimlar noroziligi yuksak talabchanlik va ishlab chiqarishning baozi jixatlarini yaxshilash,bu bilan mexnat unumdorligini oshirish istagining natijasi sifatida ijobiy sabablarga xam ega bo`lishi mumkin.

Stress – inclizcha (stress) so’zidan olingan bo’lib, asabiylik keskinlik degan ma’nolarni anglatadi. Asabiylik turli jismoniy va aqliy ishlar haddan oshib ketishi, xavfli vaziyat tug’ilgan paytlarda, zarur choralarni zudlik bilan topishga majbur bo’lganda vujudga keladigan ruhiy holatdir. Bunday holatga tushgan kishilarga nisbatan: “u asabiylashadi” deb aytishadi. Shu ma’noda asabiy tushunchasi: salga asabiylashaveradigan, bo’lar-bo’lmasga qizishib, tutaqib ketadigan, zardasi tez, jizzaki kishi; asablarning kasalligi tufayli yuz bergan, asablar faoliyatining buzilganligi natijasida yuzaga kelgan xastalik; asablarning qo’zg’alishi bilan bog’liq bo’lgan holat (janjal, baqiriq-chaqiriq) kabilar ma’nosida talqin qilinadi. Kanadalik buyuk fiziolog Gans Sel’s asabiylashishini odam yoki hayvon organizmining har qanday ta’siriga o’ziga hos munosib javob deb baholaydi. U uch bosqichga bo’linadi:

Ishlab chiqarishda
kelishmovchilikli vaziyatlar turli
sabablarga
ko`ra vujudga
kelishi mumkin.
Ulardan:
mexnatni tashkil
qilishdagi
kamchiliklarni
raxbarlikni
qoniqarsiz saviyasini
xaq to`lashning
takomillashtir
magani
uzaro munosabatlar
Madaniyatining
past saviyasini
yomon mexnat
sharoitlarini
mexnat xaqidagi
qonunlarni buzishni
kelishmovchiliklarning
asosan
ko`p
uchrab turadi:
ochiq kelishmovchiliklar
yopiq kelishmovchiliklar
oboektiv
kelishmovchiliklar
Suboektiv
kelishmovchiliklar
konstruktiv
kelishmovchiliklar
destruktiv
kelishmovchiliklar
Ichki shaxsiy kelishmovchilik bir kishining o`ziga bir-biriga zid toshiriqlar berilib,raxbarning pirovard talabi bir biriga mos kelmay,bajaruvchi bunday xolda nima qilishini bilmay xunob bo`lgan xollarda vujudga keladi.Masalan universal magazinda bo`lim boshlig`i sotuvchisidan ish joyidan bir qadam xam jilmay xaridorlarga xizmat qilishni talab qildi deylik.Keyinroq esa u sotuvchidan bu ishga nixoyat ko`p vaqt sarflagani va natijada bo`limdagi tovarlarni to`ldirmaganidan shikoyat qilsa,bunday talab oldingi talabga zid bo`lib chiqadi.Natijada sotuvchi nima qilishni bilmay xunobi oshadi.Mana sizga kelishmovchilikli vaziyat.