3-Mavzu: IX-XII asrlarda o’zbek davlatchiligi rivoji Test savollari

---

3-Mavzu: IX-XII asrlarda o’zbek davlatchiligi rivoji
 
 
Test savollari. 
1. Ilk o‘rta asrlarda bantak qanday ma'noni anglatgan? 
A) xizmatkorni
B) qulni
C) mirzani 
D) qishloqning ziroatkor aholisini 
2. Yangikent shahri qaysi davlatning poytaxti bo‘lgan? 
A) Somoniylarning 
B) Tohiriylarning 
С) O‘g‘uzlarning + 
D) Qarluqlarning 
3. VII asrning birinchi yarmida G‘arbiy turk hoqonligi bilan Xitoy o‘rtasida 
iqtisodiy aloqalar avj olgan. Bu davrda Xitoyga necha marta savdo elchilari 
yuborilgan? 
A) 15 marta 
B) 5 marta 
C) 13 marta 
D) 9 marta + 
4. Amir Ismoil o‘zining kuchli qo‘shinlarini nazarda tutib, "Toki men tirik 
ekanman, Buxoro viloyatining devori men bo‘laman", - deb aytgan ekan. Buni 
qaysi tarixchi yozib qoldirgan? 
A) Andon 
B) Ibn Xavqali 
C) Muvayniy 
D) Narshaxiy + 
5. Ilk o‘rta asrlarda Markaziy Osiyo ziroatchi jamoalarining oddiy mehnatkash 
a'zolari nima deb yuritilardi? 
A) dehqon 
B) kadivar 
C) kashovarz + 
D) koranda 
6. Ismoil Somoniy davrida qaysi shahar Somoniylar davlatining poytaxti bo‘lgan? 

---

A) Samarqand 
B) Buxoro + 
C) Marv 
D) Termiz 
7. Abro‘y boshchiligidagi aholi qayerda qo‘zg‘olon ko‘targan? 
A) Buxoroda+ 
B) Farg‘onada 
C) Shoshda 
D) Samarqandda 
8. Rofe ibn Lays boshchiligidagi qo‘zg‘olon boshlangan joyni aniqlang? 
A) Naxshab 
B) Samarqand+ 
C) Buxoro 
D) Vardonze 
9. Somoniylar davrida davlat hujjatlari va elchilik aloqalari devoni qanday atalgan? 
A) Devoni sohibi shurat 
B) Devoni mustovfiy 
C) Devoni amid ul-mulk
D) Devoni avqof 
10. 769-783 yillarda Movarounnahrda bo‘lib o‘tgan "Oq kiyimlilar" 
qo‘zg‘olonining yengilishidagi birinchi asosiy sababni aniqlang. 
A) uzoq davom etgan qo‘zg‘olon ishtirokchilarni holdan toydirdi+ 
B) qo‘zg‘olonchilar oddiy xalqning qo‘llab-quvvatlashidan mahrum bo‘lishdi 
C) mahalliy mulkdorlar arablar tomoniga o‘tib ketishdi 
D) qo‘zg‘olonchilar uyushqoqlik bilan harakat qila olmadilar
11. VI asrda "shod" ....ma'nosini bildirgan? 
A) tudun 
B) yabg‘u 
C) xoqon 
D) tumanboshi + 
12. Quyidagi allomalardan qaysi birini O‘zbekistonda siyosatshunoslik fanining 
asoschisi deyish mumkin? 
A) Yusuf Xos Hojib 

---

B) Ahmad Yugnakiy 
C) Abu Nasr Farobiy + 
D) Abu Sahl Masihiy 
13. 1187-1193 yillarda Nishopur, Ray va Marv shaharlarini bosib olgan 
Xorazmshoh qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A) Otsiz 
B) Takash+ 
C) Sulton Muhammad 
D) Jaloliddin 
14. Turk hoqonligida "ko‘ktangri"ga ko‘pchiligi ibodat qiluvchi tabaqani aniqlang. 
A) dehqonlar 
B) hunarmandlar 
C) savdogarlar 
D) chorvadorlar+ 
15. X asrda Shimoliy Hindistondan Kaspiy dengizining janubiy qirg‘oqlarigacha 
bo‘lgan viloyatlarni .... davlati qamrab olgan edi. 
A) Somoniylar 
B) G‘aznaviylar
C) Saljuqiylar+ 
D) Qoraxoniylar 
16. V asr oxiri-VI asr boshlarida "Hamma barobar bo‘lsin", degan g‘oyani ilgari 
surgan xalq qo‘zg‘oloni rahbarini aniqlang. 
A) Spitamen 
B) Muqanna 
C) Mazdak
D) Kubod+ 
17. Beruniy ma'lumotlariga ko‘ra Xorazm poytaxtini Kat shahriga ko‘chirgan 
hukmdorni aniqlang. 
A) Iskandar 
B) Afrig‘+ 
C) Grumbat 
D) Shopur II 
18. Qoraxoniylar davlatida "takin" kim bo‘lgan? 

---

A) "viloyat noibi"+ 
B) "el-yurt hokimi" 
C) "ulug‘ xon" 
D) "xonlar xoni" 
19. Qutayba Samarqandni egallagandan so‘ng G‘urakni qayerlarga hokim etib 
tayinlagan? 
A) Buxoro, Poykand va So‘g‘dga+ 
B) Samarqand, Kesh va Naxshabga
C) Samarqand, Choch va Isfijobga 
D) Choch, Farg‘ona va Samarqandga 
20. O‘rta Osiyo aholisi tarixini o‘rganishda qimmatli manba hisoblangan Ongin 
bitigi qayerdan topilgan? 
A) Oltoydan 
B) Mo‘g‘ulistondan
C) Sibirdan 
D) Qozog‘istondan 
21. Ilk o‘rta asrlarda aholining mutlaqo yersiz qatlamini aniqlang. 
A) kashovarzlar 
B) ozodkorlar 
C) kadivarlar+ 
D) g‘uvokorlar 
22. Xalifalikning soliq siyosatiga qarshi Xuttalonda nechanchi yilda qo‘zg‘olon 
ko‘tarildi? 
A) 728 yilda 
B) 720 yilda 
C) 725 yilda 
D) 736 yilda 
23. Abbosiylarning xalifalik taxtiga chiqishida kimning xizmati katta bo‘lgan? 
A) Nasr ibn Sayyor 
B) Volid 
C) Qutayba 
D) Abu Muslim + 
24. Abu Muslim qaysi xalifa buyrug‘i bilan qatl etilgan? 

---

A) Marvon II 
B) Abulabbos Saffoh+ 
C) Imom Ibrohim ibn Muhammad 
D) Abu Ja'far Davonaqiy
25. Quyidagi tarixiy shaxslarning qaysi biri payg‘ambarlik da'vosini qilgani uchun 
zindonga tashlangan? 
A) Hoshim ibn Hakim+ 
B) Sumbad 
C) Abu Muslim 
D) Sharik ibn Shayhulmaxri 
26. Arablar Chag‘oniyonga qachon hujum qildilar? 
A) 667 y.+ 
B) 654 y. 
C) 661 y. 
D) 680 y. 
27. Somoniylar davrida qanday yerlarni mulki sultoniy deb atagan? 
A) hukmron sulola va oliy tabaqa vakillari, asosan ixshidlar yerlarini 
B) oliy martabali ruhoniylar va saidlarning yerlarini 
C) qullar va barzikorlarning yerlarini 
D) davlat tasarrufidagi yerlarni + 
28. 996 yilda Movarounnahrga tomon hujum boshlagan Nasr ibn Ali qaysi sulola 
vakili yedi? 
A) anushtegin 
B) qoraxitoy 
C) somoniy+ 
D) qoraxoniy
29. Qaysi xalifaning buyrug‘iga binoan Ubaydulloh ibn Ziyod Amudaryodan 
kechib o‘tib, Buxoro muzofotiga bostirib kiradi? 
A) al-Ma'mun 
B) Xalifa Umar 
C) Umar ibn Abdulaziz 
D) Muoviya I + 
30. Quyidagi suv omborlarining qaysi biri X asrdayoq mavjud edi? 

---

A) Chordara suv ombori 
B) Chorvoq suv ombori 
C) Xonbandi suv ombori + 
D) Tuyabo‘g‘iz suv ombori 
31. X asrga oid mashhur Arab ota maqbarasi qayerda joylashgan? 
A) Bashir qishlog‘ida
B) Nurota shahrida 
C) Tim qishlog‘ida + 
D) Xo‘ja Ilg‘or qishlog‘ida 
32. Ilk o‘rta asrlarda «dehqon» atamasi qaysi ma'noni anglatgan? 
A) «qishloq raisi» 
B) «viloyat hokimi» 
C) «qishloq hokimi»+ 
D) «qishloq oqsoqoli» 
33. Eftallar alifbosida nechta harf bo‘lgan? 
A) 22 
B) 25+ 
C) 24 
D) 23 
34. Eftaliylar shohlari yozgi qarorgohini ko‘rsating? 
A) Bolaliktepa 
B) Varaxsha
C) Firqal'a 
D) Tuproqqal'a 
35. Turk xoqonligi qaysi davrlarda faoliyat ko‘rsatgan? 
A) 545-675 yillar 
B) 551-745 yillar + 
C) 550-750 yillar 
D) 460-545 yillar 
36. Turk xoqonligi qachon ikki qismga bo‘linadi? 
A) VI asrning 80-yillarida+ 
B) VI asrning 70-yillarida 
C) VI asrning 60-yillarida 

---

D) VI asrning 90-yillarida 
37. Vatanimiz hududlarida arablar istilosi jarayoni nechta bosqichda amalga 
oshirilgan? 
A) ikkita bosqichda 
B) uchta bosqichda 
C) to‘rtta bosqichda 
D) bir bosqichda 
38. Arab xalifaligi davrida daromadning uchdan bir qismi miqdorida olingan soliq? 
A) xiroj+ 
B) juzya 
C) ushr 
D) zakot 
39. Qaysi yildan boshlab Ismoil Somoniy Movarounnahr hukmdorligini qo‘lga 
kiritdi? 
A) 900 yildan 
B) 892 yildan
C) 874 yildan 
D) 888 yildan+ 
40. Somoniylar davrida qaysi qonun ishlab chiqildi? 
A) «Dehqonlar to‘g‘risidagi qonun» 
B) «Shaharlar to‘g‘risidagi qonun» 
C) «Ariqlar to‘g‘risidagi qonun» 
D) «Savdo to‘g‘risidagi qonun» 
41. Buxorodagi Minorai Kalon qaysi davrda qurildi? 
A) Somoniylar davrida 
B) Saljuqiylar davrida 
C) Xorazmshohlar davrida 
D) Qoraxoniylar davrida + 
42. Xorazm qachon G‘aznaviylar davlati tarkibiga kirdi? 
A) 1040 yilda 
B) 1019 yilda 
C) 1030 yilda 
D) 1017 yilda + 

---

43. G‘aznaviylar davlati qaysi davlat tomonidan butunlay tugatildi? 
A) Xorazmshohlar davlati 
B) Saljuqiylar davlati+ 
C) G‘uriylar davlati 
D) O‘g‘uzlar davlati 
44. Malikshoh qaysi davrlarda Saljuqiylar davlatini boshqardi? 
A) 1118-1157 yillar+ 
B) 1072-1092 yillar
C) 1063-1072 yillar 
D) 1040-1055 yillar 
45. G‘aznaviylar qaysi jangda Saljuqiylar qo‘shinlaridan mag‘lubiyatga uchradi? 
A) 1040 yilda Dandanakonda 
B) 1030 yilda Urganchda 
C) 1044 yilda Marvda 
D) 1055 yilda Bag‘dodda 
46. 1172-1200 yillarda Xorazmshohlar davlatini kim boshqardi? 
A) Kutbiddin Muxammad 
B) Takash+ 
C) Jaloliddin Otsiz 
D) El Arslon 
47. Kimlar yordamida xorazmshoh Alouddin Muhammad Xurosonni egalladi? 
A) saljuqiylar+ 
B) qoraxoniylar 
C) qoraxitoylar 
D) g‘aznaviylar 
48. Qaysi yillar davomida Turk xoqonligi qo’shinlari O’rta Osiyoni egalladi? 
A) 551-555 yillar+ 
B) 563-567 yillar
C) 568-572 yillar 
D) 581-585 yillar 
49. Somoniylar davrida Buxoroda nechta suf’orish shaxobchalari qurilgan? 
A) 17 ta 

---

B) 18 ta 
C) 19 ta 
D) 16 ta 
50. Qoraxoniylar davlati qachon ikkiga g’arbiy va sharqiy qismlarga bo’linib 
ketdi? 
A) X asrning 80-yillarida 
B) XII asrning boshlarida 
C) XI asrning oxirida 
D) XI asrning 40-yillarida +