3-mavzu. Jismoniy tarbiya va sport bilan shugullanuvchilarning o`z-o`zini nazorat qilish. Ovqatlanish gigiyenasi. Reja

Organizmdagi turli energiya manbalarining kkal zapasi

Energiya manbai	Organizmdagi energiya
	zapasi
ATF	1,5
Kreatinfosiat	3,5
Glikogen	1.200
Eglar	50. 000

Glikogen-glikolizning anaerobik parchalanishi hisobiga 45 kkal. gacha ener-giya vujudga kelishi mumkin. Ozuqa moddalarining parchalanishi (aerobik jarayon) vaqtida ishlab chiqiladigan energiyaning miqdori unga yetib keladigan kislorod miqdoriga bog’liq bo’ladi. Agar kislorodni maksimal darajada iste’mol qilinishi har minutda 6,0 l. ga teng bo’lsa, u holda har minutda 30 kkal. energiya ishlab chiqarish mumkin. Uzoq muddat davom etadigan ish bajarilgan vaktda energiyaning miqdori, shuningdek, anaerobik modda almashuv darajasiga ham bog’liq bo’-ladi. Agar u MPK har minutda 6,0 l. bo’lgan vaqtda '90% ga teng bo’lsa, u xolda faqat oksidlanish hnsobiga olingan energiya har minutiga 27 kkal. dan iborat bo’-ladi. Glikoliz 1—2 minutga ya:shn vaqt davom etadigan ishni bajarish uchun etarli bo’lgan energiya bilan ta’-minlaydi, shundan keyin esa aerobik jarayon asosiy rol o’ynaydi.

Har xil muddat mobaynida bajariladigan ishlar vaqtida turli (anaerobik va aerobik) jarayonlar hisobiga energiya ishlab chikarilishi 4-jadvalda keltirilgan
100 m. ga yugurish vaqtida energiyaning 80—85% i anaerobik jarayon hisobiga ta’min etiladi. 300—400 m. ga yugurish vaqtida (tayyorgarlik darajasiga qarab), 100 m. ga suzish vaktida, 500 m. masofaga konki uchish vaqtida sarf etiladigan energiyaning 60—70% i anaerobik man-