3-mavzu. Marketing muhiti

25-chizma. Korxonaning tashqi muhiti (makro-muhit) 
Mamlakatdagi siyosiy muhit asosan davlatning mustaqilligi va bevosita siyosiy 
yondashuvlar va yo’nalishlarni mustahkamlash bilan bog’liq tendentsiyalar, boshqa tomondan 
esa bozor munosabatlariga o’tish va o’zaro manfaatli aloqalarni o’rnatish bilan tavsiflanadi. 
Siyosiy muhitga ijro etuvchi davlat hokimiyatining omillari bilan bir qator muhim omillar ham 
kiradi. Ular ichida mulkchilik, tadbirkorlik, iste'molchilar huquqlarini muhofaza qilish va 
reklama munosabatlarini tartibga soluvchi qonunchilik va qonunlarni ko’rsatish mumkin. 
Huquqiy tartibga solishning samarali yo’nalishlarini izlash davom etmoqda. 
Jamiyat iqtisodiy muhitining ahvoli asosan korxonalar daromadlarining darajasi va 
aholining xarid qobiliyati kabi ko’rsatkichlar bilan, shuningdek, inflyatsiya, kredit stavkalari, 
soliq solish stavkalari, aholining joriy daromadlari, jamg’armalarining darajalari, iste'mol 
savatining qiymati bilan aniqlanadi. Bu ko’rsatkichlarning o’zgarishi talabda nafaqat miqdoriy, 
balki tarkibiy siljishlarga ham olib keladi. 
Tabiiy muhit jamiki landshaft (manzara) va atrof-muhitning ifloslanishi quyidagi 
holatlarga bog’liq: 

xom ashyoni ratsional ishlatish darajasi; 

qayta ishlab chiqarishga imkonsiz tabiiy resurslardan foydalanish miqdori; 

butunlay yo’q bo’lish oldida turgan hayvonlar soni; 

ozon qatlamining kamayishi va natijada "issiqxona taassuroti" vujudga kelishi. 
Yo’nalishlarning har bir muayyan ko’rsatkichlari orqali atrof-muhitning u yoki bu 
tomonini tasniflash mumkin. Shu bilan birga bular marketing kuchlarining ta'sirotiga ham ega. 
Umumiy yondoshuv jihatdan tabiiy muhitning o’zgarishi quyidagi omillar atrofida ro’y 
beradi: xom ashyoning tanqisligi (defitsit), energiyaning qimmatlashishi, atrof-muhitning 
ifloslanishi va tabiiy resurslarning davlat tomonidan muvofiqlashtirilishi. 
Marketing nuqtai nazaridan hozirgi sharoitda suv, oziq-ovqat, yog’och, neft, ko’mir 
hamda ayrim mineral turlarini ishlatishda oqilona yondoshuv qo’llanishi katta ahamiyatga ega. 
Energiyaning qimmatlashishi, avvalo, neft qazish ishlari bilan bog’liq. Ma'lumki, ularning 
zaxiralari cheklangan va keyingi qazish jarayonlari yildan-yilga yirik investitsiyalarni talab 
etmoqda. Boshqa (alternativ) energiya turlarini topish borasida muhim izlanish va tadqiqotlar 
olib borilmoqda. Gap quyosh, yadro, shamol va boshqa energiya manbalari to’g’risida borayotir. 
Iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda ekologiya qonunchiligi doimo takomillashtirish 
va o’ta talabchanlik tendentsiyasiga ega. Demak, bu sharoitda atrof-muhitni himoya qiluvchi 
standartlarga rioya qilgan firmalar muammolarni echish maqsadida kam kuch va vosita 
sarflanadigan yo’l va imkoniyatlarni amaliyotga jalb etishlari muqarrar. 
Bozor kon'yunkturasi ko’p tomondan demografik tavsiflar va aholi shakllanishining 
asosiy tendentsiyalari bilan belgilanadi. Bunda shaxsiy iste'mol tovarlariga bo’lgan talabning 
rivojlanishi va ishlab chiqarishga mo’ljallangan tovarlar bozoridagi o’zgarishlar o’rtasida
to’g’ridan-to’g’ri aloqa kuzatiladi.