3-Mavzu. Metanol olish texnologiyasi. Reja: Uglerod oksidi va vodorod asosidagi sintezlar

3,1 jadvaldan ko'rinib turganidek, gaz aralashmasindagi metanolning miqdori bosimning ortishi va temperaturaning pasayishi bilan o'sib boradi. Lekin reaktsiya tezligin oshirish uchun bo'lsa, temperaturani ko'tarish kerak bo'ladi. Shuning uchun, qo'shimcha birikmalar: metan, yuqori molekulali spirt, al'degidler, ketonlar va efirler foyda bo'lib ketmasligi uchun temperatura optimal darajada ushlab turiladi.

Metanolning chiqimining temperaturaga boglikligi 3.1 – rasmda keltirilgan. Rasmdan metanolning maksimal chiqimi 255-270 0S daraja oralig'inda bo'ladiganligin ko'rishimiz mumkin.

3.1 – rasm. CO portsial bosimi 1,08 (1, 4 egri chiziq); 0,47 (2, 5 egri chiziq); va 2 (3, 6 egri chiziq) MPa bo'lganda metanolning chiqimining darajaga g'әrazliligi. 1,2,3 – kontaktlashish vaqti 0,29sek 4,5,6 – kontaktlashish vaqti 0,10 sek.

Optimal temperatura intervali – katalizatorning aktivligiga, gaz aralashmasining hajmlik tezligiga va bosimga qarab aniqlanadi. Past bosimli jarayonler (5-10 MPa) mis tutgan katalizatorlar qatnashuvida 220-280 ⁰С oralig'inda bo'ladi. Tsink-xromli katalizatorlar uchun bosim yuqori bo'lib (20-30 MPa), daraja 350-400 ⁰С oralig'inda bo'ladi.

Metanolning sinteziga bosimning ta'siri 3.2 – rasmda keltirilgan. Sanoatdagi sintezlashning maksimal bosimi 40 MPa bo'lib topiladi. Sababi bundan yuqori bosimda qo'shimcha reaktsiyalar yurishi mumkin va kompresslashka ketgan sarf yuqorilashi natiyjasida iqtsodiy ko'rsatkichlar pastlab ketadi.

3.3.- rasmda 30 MPa bosimda metanol sintezinda unimdorlikka katalizatorning boglikligi keltirilgan. Xom ashyoning yetkazib berilishi tezligi (podacha) ortishi bilan gaz aralashmasinda metanol miqdori kamayadi, lekin gazning umumiy hajmi ortishi hisobidan katalizator ishlab chiqarishning quvvatliligi ortadi.

3.2 rasm. 350 0S darajada H2 : CO = 2 : 1 molyar nisbatta metanolning chiqimina bosimning ta'siri.	3.3 – rasm. 30 MPa bosimda mahsulotning chiqimina katta lizatorning ta'siri