3 Мaвзу: Термодинaмик функциялaрни ҳисоблaш

Shuni aytib o’tish lozimki, ikkinchi tur abadiy dvigatelining mavjud bo’lishi termodinamikaning birinchi qonuniga qarshi bo’lmaydi. Haqiqatan ham bu Dvigatelda ish hech narsadan emas, balki issiqlik manbaining ichki energiyasi hisobiga bajarilgan bo’lur edi. Issiqlik jarayonlarining o’ziga xos muhim xususiyatini ta’kidlab o’tish zarur. Mexanik ishni, elektrik ishni, magnit kuchlarining ishini va hokazolarini qoldiqsiz, batamom to’la issiqlikka aylantirish mumkin. Issiqlikka kelsak, davriy takrorlanadigan jarayonda uning bir qismigina mexanik va boshqa turlardagi ishga aylanishi mumkin: uning boshqa qismi muqarrar ravishda sovuq manbaga berilishi kerak.

Shuni aytib o’tish lozimki, ikkinchi tur abadiy dvigatelining mavjud bo’lishi termodinamikaning birinchi qonuniga qarshi bo’lmaydi. Haqiqatan ham bu Dvigatelda ish hech narsadan emas, balki issiqlik manbaining ichki energiyasi hisobiga bajarilgan bo’lur edi. Issiqlik jarayonlarining o’ziga xos muhim xususiyatini ta’kidlab o’tish zarur. Mexanik ishni, elektrik ishni, magnit kuchlarining ishini va hokazolarini qoldiqsiz, batamom to’la issiqlikka aylantirish mumkin. Issiqlikka kelsak, davriy takrorlanadigan jarayonda uning bir qismigina mexanik va boshqa turlardagi ishga aylanishi mumkin: uning boshqa qismi muqarrar ravishda sovuq manbaga berilishi kerak.

Termodinamik potensiyallar usulining asoschisi J. U. Gibbs. 

• Termodinamik potensiyallar usulining asoschisi J. U. Gibbs. 
• Avval ta’kidlaganimizdek, izolyatsiyalangan sistemalarda o‘z-o‘zidan boruvchi jarayonlarning yo‘nalishini va muvozanat shartlarini termodinamikaning ikkinchi qonuni asosida entropiyaning maksimal qiymati bo‘yicha avvaldan aytish mumkin. Ammo amaliyotda izolyasiyalanmagan sistemalardan ko‘proq foydalaniladi. Bunday sistemalardagi muvozanatni hisoblash uchun termodinamikaga qator yangi holat funksiyalari kiritilgan.

Kimyoviy texnologiyadagi ko‘pgina jarayonlar ochiq apparatlarda olib borilganda o‘zgarmas bosim va haroratda, agar yopiq apparatlarda olib borilsa (masalan, avtoklavda), o‘zgarmas hajm va haroratda sodir bo‘ladi. Bunda jarayonning yo‘nalishini va sistemada muvozanat holatini p=const va T=const da Gibbs energiyasi orqali, V=const va T=const da Gelmgols energiyasi bo‘yicha belgilanadi. Buning sababi izolyatsiyalanmagan sistemalarda entropiyani muvozanatning va jarayon yo‘nalishining mezoni sifatida ishlatishning noqulayligidir, chunki izolyatsiyalanmagan sistemalarni ko‘rib chiqish katta qiyinchiliklarni tug‘diradi.

• Kimyoviy texnologiyadagi ko‘pgina jarayonlar ochiq apparatlarda olib borilganda o‘zgarmas bosim va haroratda, agar yopiq apparatlarda olib borilsa (masalan, avtoklavda), o‘zgarmas hajm va haroratda sodir bo‘ladi. Bunda jarayonning yo‘nalishini va sistemada muvozanat holatini p=const va T=const da Gibbs energiyasi orqali, V=const va T=const da Gelmgols energiyasi bo‘yicha belgilanadi. Buning sababi izolyatsiyalanmagan sistemalarda entropiyani muvozanatning va jarayon yo‘nalishining mezoni sifatida ishlatishning noqulayligidir, chunki izolyatsiyalanmagan sistemalarni ko‘rib chiqish katta qiyinchiliklarni tug‘diradi.