3-mavzu. Tеxnosfеra xavfidan himoya vositalari, usullari va himoya tеxnikasi. Insonning tеxnosfеra tizimi bilan muloqot xavfsizligi

---

3-mavzu. TЕXNOSFЕRA XAVFIDAN HIMOYA VOSITALARI, 
USULLARI VA HIMOYA TЕXNIKASI. INSONNING TЕXNOSFЕRA 
TIZIMI BILAN MULOQOT XAVFSIZLIGI. 
Reja: 
1.Texnosfera xavfi to'g'risida tushuncha. 
2.Shovqin va titrashga qarshi kurash va 
himoya vositalari. 
3. Changlar va boshqa zaharli gazlar 
4. Shamollatish, havoni mo'tadillash va 
isitish tizimlarining yong'inga qarshi himoyalanish vositalari. 
5. Uyali telefon va kompyuterdan foydalanishning zararli tomonlari. 
Tayanch ibora: m Texnosfera xavfi to'g'risida tushuncham shovqin va 
titrashga qarshi kurash va himoya vositalari,changlar va boshqa zaharli gazlar 
shamollatish, havoni mo'tadillash, Uyali telefon va kompyuterdan foydala nishning 
zararli tomonlari 
Texnosfera - bu atrofimizni o'rab turuvchi barcha texnikaga bog'liq narsalar, 
texnikalashtirilgan muhit hisoblanadi. U inson tomonidan ishlab chiqilgan, 
rivojlantirilgan va murakkablashtirilgan bo'lib, ishlab chiqarishda, ish faoliyatida, 
aqliy faoliyatda mehnat unumdorligini oshirishda, ish sharoitlarini yaxshilashda va 
ish kuchini kam sarflanishida inson faoliyati uchun optimal sharoitlarni yaratishda 
ishlab chiqilgan tizimdir. Texnosfera xavflariga shovqin, titrash (vibratsiya), 
changlardan, elektr tokidan, yong'indan, havoning isishidan, sovushidan, 
ultrabinafsha nurlaridan zararlanish kiradi. 
Shovqin. Sukunatni buzadigan yoki foydali tovush eshitishga halaqit beradigan 
har qanday tovush shovqin deb ataladi. Kuchli, keskin va uzoq davom etadigan 
shovqinlar odamning holatiga salbiy ta'sir qiladi, insonni tez charchatadi, asab va 
yurak tomir tizimi ishini buzadi, 
Titrash (vibratsiya) - qattiq jismlarning tebranishidir. U odam sog'ligiga 
noxush ta'sir ko'rsatadi, muntazam ravishda ta'sir etganda esa kasbiy kasalliklarni 
keltirib chiqaradi tebranish insonning asab tizimiga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi omil 
hisoblanadi. Fiziologik nuqtai nazardan shovqin eshitish organlariga yoqimsiz ta'sir 
ko'rsatadigan ovoz jarayoni sifatida qaralib, aqliy faoliyatda shovqin va 
so'zlashishga xalaqit berib, eshitish organlari faoliyatini susaytiradi, ko'rish 
qobiliyatini pasaytiradi, harakat koordinatsiyasining buzilishiga va organizmning 
quvvat sarflash jarayonining kuchayishiga olib keladi. Odam qulog'iga chalinadigan 
tovush bosimi R0 va tovush intensivligi U0 chеgara miqdorlar deb ataladi. Bu 
chegara miqdordagi tovush intensivligi va bosim chastotasi 1000 Gts bo'lganda 
U0 q10-2 vtG'm2 R0 q 2x10-5 Pa ni tashkil qiladi. 
Quloqni og'ritadigan darajadagi tovush kuchi bu miqdorlardan qariyb 10 
marta katta. Tebranish (vibratsiya)ning zararli ta'siri charchash, boshning panja va 
suyak bo'qimlarining og'rishi, haddan tashqari asabiylashish va harakat faoliyatining 
buzilishi bilan namoyon bo'ladi.