3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

8.6. Sug‘urta va byudjetdan tashqari maqsadli fondlarga ajratmalar bo‘yicha majburiyatlarning hisobi

Korxonalarning sug‘urta va byudjetdan tashqari maqsadli fondlarga ajratmalar bo‘yicha majburiyatlarining hisobi 6510 “Sug‘urta bo‘yicha to‘lovlar” va 6520 “ Davlatning maqsadli fondlariga to‘lovlar” schyotlarida olib boriladi. Ushbu passiv schyotlarning kreditida majburiyatlarning qoldig‘i va hisoblash natijasida ularning ko‘payishi, debetida esa ushbu mablag‘larning maqsadli belgilangan tartiblarga ko‘ra ishlatilishi va tegishli organlarga o‘tqazib berilishi quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi.

Tartib raqami	Operatsiyaning mazmuni	Debet schet	Kredit schet	Yozuvga asos bo‘luvchi hujjat
1.	Sug‘urta organlariga hisoblanganda va ushlanganda: -Korxonaning xodimlari va molmulkini sug‘urtasi uchun -Ish haqidan ushlanganda	2010, 9430 6710	6510	Sug‘urta shartnomasi, hisob-to‘lov qaydnomasi
2.	Pensiya fondiga ajratma va ushlanmalar -Ish haqi fondidan 35% ajratma -Ish haqidan 2,5% lik ushlanma -Sof tushumdan 0,7% lik ushlanma - xizmatlar uchun ushlanmalar	2010, 2310, 2510, 9410, 9420 6710 9430		Maxsus hisobkitoblar
3.	Yo‘l fondiga ajratmalar ( sof tushumdan 1,5 %lik, tovarooborotdan 1% lik va boshqalar)	9430	6520	Maxsus hisobkitoblar
4.	Ish bilan fandlik fondiga ish haqi fondidan 1,5% lik ajratma	2010, 2310, 2510, 9410, 9420 va boshqa lar	6520	Maxsus hisobkitoblar
5.	Kasaba ubshmalar kengashiga ish haqi fondidan 0,7 % lik ajratma	2010, 2310, 2510, 9410, 9420 va boshqa lar	6520	Maxsus hisobkitoblar
6.	Sug‘urta va maqsadli to‘lovlar bo‘yicha majburiyatlarni kamayishi: -nafaqa uchun ishlatilganda -yo‘qotishlar qoplanganda -o‘tqazilgan avansga -bankdan o‘tqazilganda	6520 6510	6710 10101090, 2810, 2910- 2990 va boshqa- lar 6510- 6520 5110	Bank hujjatlari, hisob-to‘lov qaydnomalari, dalolatnoma-lar va boshqa hujjatlar

Sug‘urta va maqsadli fondlarga majburiyatlarning analitik hisobi ushbu to‘lovlarning turlari bo‘yicha olib boriladi.

8.7.Boshqa kreditorlar bilan hisob-kitoblarning hisobi

Korxonalarning boshqa kreditorlar bilan hisob-kitoblarining hisobi 21- son BHMS ga muvofiq quyidagi schyotlarda olib boriladi:

• 
  6610 “To‘lanadigan dividendlar” – ushbu passiv schyotda korxonaning aksionerlari va ta’sischilariga hisoblangan dividendlar bo‘yicha majburiyatlarining holati va harakati hisobga olinadi. Schyotning kreditida dividendlarni hisoblanishi ( 8710 “ Hisobot davrning taqsimlanmagan foydasi ( qoplanmagan zariri) “ schyotining debeti bilan korrespondensiyalashgan holda), debetida esa dividendlarni berilishi (pul mablag‘lari schyotlari bilan korrespondensiyalangan holda) aks ettiriladi. Dividendlarga doir majburiyatlarning analitik hisobi har bir aksioner yoki ta’sischi bo‘yicha yuritiladi.
  
• 
  6620 “ Chiqib ketgan ta’sischilarga ularning hissasi bo‘yicha qarz” – ushbu passiv schyotda korxonaning ta’sischilar safidan chiqib ketgan ta’sischilariga kiritgan ulushini qaytarib berish bo‘yicha majburiyatlarining holati va harakati hisobga olinadi. Schyotning kreditida va 8330 “ Pay va badallar “ schyotining debetida safdan chiqib ketgan ta’sischiga bo‘lgan qarz, debetida esa ushbu qarzni uzilishi (pul mablag‘lari va boshqa aktivlarni hisobga olishga mo‘ljallangan schyotlar bilan korrespondensiyalangan holda) aks ettiriladi. Tahsischilarga qarzlarga doir majburiyatlarning analitik hisobi har bir ta’sischi bo‘yicha yuritiladi.
  
• 
  6910 “To‘lanadigan qisqa muddatli ijara”- ushbu passiv schyotning kreditida qisqa muddatga olingan ijara uchun qarzlarning hisoblanishi, debetida esa ushbu qarzni uzilishi aks ettiriladi. Ijaraga olingan mulkni foydalanish maqsadiga qarab hisoblangan ijara haqiga ishlab chiqarish harajatlari schyotlari ( 2010,2310,2510 ) yoki davr harajatlari schyotlari debetlanadi (9410,9420). Ijara bo‘yicha qarzlar uzilganda pul mablag‘lari schyotlari ( 5010,5110,5210 va boshqalar ) kreditlanadi. Ushbu schyotning analitik hisobi har bir ijaraga beruvchi bo‘yicha yuritiladi.
  
•