3 mundarija

1.  Tanavorni  tanlash  bosqichida  dastlabki  baholanuvchi  ko‟rsatkich 
sifatida qo‟llaniladi: 
        1).Material ishlatish koеffisienti. 
К
mi 
= m
d 
/m
z  , 
bu  erda  m
d
  ,  m
z
-  detal  va  tanavor  massasi.  Texnik    jihatdan  teng  variantlardan 
material  ishlatish  koеffisienti  yuqorirog‟i  tanlab  olinadi.  К
mi 
  ni  oshirish  uchun 
tanavor  shaklini  tayyor  detal  shakliga  yaqinlashtirish  ,  uni  tayyorlash  aniqligini 
oshirish va yuza qatlamlarini sifatini yaxshilash zarur. 
        2). Sermateriallikni pasaytirish. 
               

M= (m
zb 
- m
 zya
)B, 
bunda m
zb 
, m
  zya
 - tegishlicha yangi va baza  variantidagi tanavorlar massasi; V  - 
detal  chiqarish  hajmi,  dona.    Yangi  texnologik  jarayon  ishlab  chiqishda,  detallar 
chiqarish hajmini anchagacha oshirish  

M ko‟rsatkichning muhimligini orttiradi. 
 
2.Texnologik 
amallarni 
ishlab 
chiqish 
bosqichida 
quyidagi 
ko‟rsatkichlar qo‟llaniladi. 
        1). Asosiy vaqt koеffisienti. 

a 
= t
a
/ t
d.b.
 

a 
qiymati  qancha  yuqori  bo‟lsa,  stanok  shuncha  unumdorlik  bilan  ishlaydi. 
Кoеffisient  jami  jarayonni  kompleksligicha  baholashlik  uchun  ham  qo‟llash 
mumkun.  Bu  xolda     

a
  ishlov  berishning  hamma  amallari  bo‟yicha  sarflanuvchi 
asosiy vaqtlar yig‟indisini, hamma amallar bo‟yicha sarflanuvchi donabay vaqtlar 
yig‟indisiga bo‟lgan nisbatni bildiradi. 
      
2). Detallarga mexanik ishlov berishning sermehnatliligi 
                  
  Td =    

n
i
b
td .
.
 

 t
d.b., 
                      
bunda n - shu texnologik jarayondagi amallar soni. 
        Seriyalab  ishlab  chiqarishda  partiya  detallarni  tayyorlash  sermehnatliligi 
aniqlanadi . 
Tpd = t
t.ya 
+ t
d.b 
n
d
, 
bunda t
t.ya 
- tayyorlov yakunlovchi vaqt; n
d
 - partiyadagi detallar soni. 
Massasi  bo‟yicha  ahamiyatli  farq  qiluvchi  turli  tanavorlar  va  buyumlar 
uchun, sermehnatlilik va massa orasida ma‟lum o‟zaro bog‟lanish mavjud: 
T
pd
 = T
db
 
3

(m
z.ya 
/ m
z.b.
)
2
, 
bunda  T
dya
,  T
db
  -  tegishlicha  detallarni  yangi  va  bazaviy  marshrut  bo‟yicha 
tayyorlash  sermehnatligi;  m  ,  m  -  yangi  va  bazaviy  (taqqoslanuvchi)  variantlar 
bo‟yicha tanavorlar massasi. 
         3). Amallar uchun vaqt normasini qisqartirish  
N
VR 
= (t
d.b.1
 - t
d.b.2. 
/ t
d.b.1
) 100

;  N
vr 
= (T