3. tashkilot uchun firibchilik oqibatlari

3. TASHKILOT UCHUN FIRIBCHILIK OQIBATLARI
Firibgarlik biznes uchun salbiy ekanligi aniq bo'lsa-da, firmaga ta'sir qilishning o'ziga xos usullari firibgarlik turiga bog'liq.

3.1 Biznesdan mablag'lar yoki aktivlarni olib tashlash
Moliyaviy oqibatlar
Foyda bo'lishi kerak bo'lganidan pastroq. Biznesda kamroq pul mablag'lari yoki kamroq aktivlar mavjud va shuning uchun sof aktivlarning pozitsiyasi zaiflashadi. Natijada, aksiyadorlarning daromadlari kamayishi mumkin.
Kompaniya faoliyatiga uzoq muddatli ta'sir
Aylanma mablag'larning kamayishi kompaniyaning samarali ishlashiga to'sqinlik qiladi. Eng jiddiy holatlarda firibgarlik oxir-oqibat Barings kabi boshqa muvaffaqiyatli biznesning qulashiga olib kelishi mumkin.


3.2 Korxonaning moliyaviy holatini qasddan noto'g'ri ko'rsatish
Moliyaviy hisobotlar kompaniyaning moliyaviy ahvolini to'g'ri va adolatli ko'rsatmaydi. Natijalar sun'iy ravishda yuqori bo'lishi yoki kamdan-kam hollarda kam baholanishi mumkin.
Shuningdek, muayyan bo‘linmaga mas’ul bo‘lgan menejerlar o‘z bo‘linmalari faoliyatini sun’iy ravishda yaxshilashlari va shu orqali yuqori rahbariyatni aldashlari mumkin.


SAVOL
Natijalar haqida xabar berish
Kimdir nima uchun xohlashi mumkinligi sabablarini o'ylab ko'ring:
(a) natijalarni sun'iy ravishda yaxshilash (b) natijalarni past baholash
JAVOB
(a) daromad va/yoki sof aktivlarni oshirib ko'rsatish sabablari

(i) Xujjatdagi yutuqlarni ta'minlash uchun ko'tarilish, bonuslar yoki mukofotlar ishlash bilan bog'liq bo'lishi mumkin bo'lgan maqsadlarga erishish kerak bo'lishi mumkin.

(ii) o'g'irlik kabi firibgarlikning boshqa shaklini yashirishga urinish
(iii) Bankni kredit berishga ishontirish uchun ishonchli moliyaviy holat hisoboti zarur.
(iv) Inqirozga yuz tutayotgan kompaniya aksiyadorlarni ushlab qolishga qilishga urinayotgan bo'lishi mumkin.
(b) daromad va/yoki sof aktivlarni kamaytirib ko'rsatish sabablari
(i) biznesda bozor qiymatidan past bo'lgan aktivni xususiylashtirish, sotib olishga ko'maklashish.
(ii) soliqqa tortiladigan daromad yoki foydani kamaytirish orqali mavjud bo’lmagan ma’lumotni shakllantirish
(iii) Xamkorlar aksiyalarni bozor narxlaridan pastroqda sotib olishlari uchun aksiyalarning narxini pasaytirishga urinish.
3.2.1 Agar natijalar juda yuqori bo'lsa
Kompaniya o'z foydasining katta qismini aksiyadorlarga taqsimlashi mumkin.
Taqsimlanmagan foyda kutilganidan past bo'ladi, bu esa aylanma mablag'larning potentsial tanqisligiga olib keladi. Bu kundalik ishlarni samarali bajarishni qiyinlashtiradi.
Mavjud resurslarni noto'g'ri talqin qilish asosida natijada noto'g'ri qarorlar qabul qilinadi.
Firibgarlikning oqibatlari manfaatdor tomonlarga ham ta'sir qilishi mumkin, agar ular tayanadigan moliyaviy hisobotlarda ma’lumotlar noto’g’ri shakllantirilsa.
(a) Noto'g'ri ma'lumotlarga asoslanib qaror qabul qilgan investorlar haqiqiy daromadi kutilganidan farq qiladi.
(b) Yetkazib beruvchilar kompaniyaning moliyaviy holatini bilmasdan kredit beradilar.
3.2.2 Agar natijalar kam baholansa
Investorning daromadi sezilarli ravishda kamayishi mumkin.
Agar kompaniya birjada ro'yxatga olingan bo'lsa, aksiyalarning narxi tushishi va bozordagi kuchi zaiflashishi mumkin.
Agar aktivlar kam baholangan bo'lsa, kredit mablag'laridan foydalanish imkoniyati cheklanishi mumkin.
Salbiy reklama jamoatchilik fikriga ta'sir qilib, biznesga zarar yetkazishi mumkin.
Huquqiy oqibatlar. Nihoyat, firibgarlar hibsga olish imkoniyatini ochadilar. Jinoyatning ko'lami va jiddiyligiga qarab, ba'zilari hatto qamoq jazosiga ham duch kelishi mumkin.