3. tashkilot uchun firibchilik oqibatlari

4.6 Aniqlash va oldini olish
Har qanday ichki nazorat tizimining asosiy maqsadi firibgarlikning oldini olish bo'lishi kerak. Biroq, firibgarlikning tabiati odamlar mavjud tizimlarni aylanib o'tish yo'llarini topishlarini anglatadi. Shu sababli, firibgarlik sodir bo'lganda va qachon sodir bo'lganligini aniqlash uchun nazorat vositalariga ega bo'lish bir xil darajada muhimdir.


4.7 Ichki nazorat

Nazorat qilish risklarning to'liq spektrini hisobga olgan holda va biznesning har bir sohasida aniqlangan asosiy risklarga e'tiborni qaratgan holda tuzilgan tarzda ishlab chiqilishi kerak.

Keling, firibgarlikka qarshi kurashish uchun qo'llanilishi mumkin bo'lgan tegishli nazorat shakllarini ko’rib chiqaylik.

4.8 Jismoniy xavfsizlik
Bir qarashda jismoniy xavfsizlik firibgarlikning oldini olishning muhim vositasidir. Moddiy aktivlarni qulf va kalit ostida saqlash xodimlarning ularga kirishini qiyinlashtiradi va o'g'irlikning oldini olishda uzoq yo'lni bosib o'tishi mumkin.


4.9 Vazifalarni ajratish
Bir qator vazifalar uchun mas'ul bo'lgan xodimlar firibgarlikni sodir etish va yashirish uchun ko'proq imkoniyatlarga ega. Demak, tavakkalchilikni nazorat qilishning aniq usuli bu mas’uliyatni taqsimlashdir.
Agar xodimning mas'uliyati bir sohadan tashqariga chiqmasa, xodimning firibgarlikni yashirishi qiyinroq bo'ladi. Jarayonning keyingi bosqichida tan olish ehtimoli ko'proq.
Shunday qilib, masalan, savdo buyurtmalarini ro'yxatdan o'tkazish uchun mas'ul shaxs inventar yozuvlarini yuritish uchun mas'ul bo'lgan shaxs bo'lmasligi kerak. Bu savdo yoki inventar yozuvlarini soxtalashtirishni qiyinlashtiradi, chunki savdo ko'rsatkichlari va xujjatlardagi qoldiqlar ma’lumotlari o'rtasida nomuvofiqlik bo'lishi mumkin.
Yetkazib berish uchun tovarlarni qadoqlash mas'uliyatini har qanday ro'yxatga olish vazifalaridan ajratish ham o'g'irlik xavfini minimallashtirish va aniqlash imkoniyatini oshirishga yordam beradi.