3. Termik tahlil Xulosa Foydanalanilgan adabiyotlar fazaviy muvozanat V. I. Asosiy tushunchalar va ta’riflar

H2® + h(g) ~2Н1(ф
Moddalaming bir fazadan ikkinchisiga o'zaro o'tishi hamda kimyoviy reaksiyalar ham kuzatilishi mumkin bo'lgan geterogen sistemalar fazaviy muvozanatning asosiy qonuni orqali ifodalanadi. Bu esa termodinamika ikkinchi qonunining muhim qoilanishlaridan biridir. Ushbu qonun ko'pincha Gibbsning fazalar qoidasi deb ataladi.
Fazalar qoidasini keltirib chiqarish uchun muvozanat holatidagi sistema komponentlari sonini к bilan, fazalar sonini esa F bilan belgilaymiz.
Muvozanatdagi geterogen sistemaning barcha fazalarida harorat va bosim bir xil va har bir komponentlaming kimyoviy potensiallari o‘zaro teng bo'ladi. Eng sodda hoi. ya’ni geterogen sistemaning har bir fazasiga barcha komponentlar hech qanday istisnosiz kiradigan hoi uchun ushbu muvozanat shartiarini ifodalovchi tenglamalami tuzamiz.
Sistema
M a’lumki, kimyoviy potensial faqat harorat va bosimning funksiyasi emas, balki o'rganilayotgan fazani taslikil qiluvchi barcha moddalar konsentratsiyalarining ham funksiyasidir. Ushbu funksiyaning xossasi umumiy holda ma?lum emas, aimno bir fazadan ikkinchisiga o'tayotganda biror komponent kimyoviy potensialining tarkib, harorat va bosimga bog'liqligini ifodalovchi funksiyaning ko'rinishi o'zgaradi, deb ta’kidlashimiz mumkin va (V.2) dagi (V.l)va(V.2)
Mk = К =мк ,///
228
V\ - V\ ; м! = М\' va boshqa tengliklaniing har biri mustaqil tenglamalardir. Quyida keltirilgan hisoblar (V.2) tengliklar asosida bunday tenglamalami tuzish uchun prinsipial imkoniyat mavjudligiga asoslangan. Bunday tenglamalar sistemasining umumiy xossalarini o‘rgana borib, xohlagancha komponentlardan iborat muvozanat
holatidagi sistemalar bo‘ysinadigan ayrim umumiy qonuniyatlarni topish mumkin
Ushbu tenglamalar sistemasiga kiruvchi mustaqil o'zgaruvchilar harorat, bosim va komponentlarning konsentratsiyalaridir. Har bir fazada к ta komponent mavjud, ammo harorat va bosimning xohlagan qiymatlarini berib biz istisnosiz barcha komponentlarning kousentratsiyalarini istagancha tanlay olamiz, komponentlardan binning konsentratsiyasi aniq bir qiymatni qabul qilishi kerak. 0 ‘zaro ta’sirlashmaydigan bir necha gazlarning aralashmasini ko‘rib chiqamiz. Berilgan harorat va berilgan umumiy bosimda, bitta gazdan tashqari, barcha gazlarning konsentratsiyalarini xolilagancha tanlab olish mumkin. Oxirgi gazning konsentratsiyasi umumiy bosim bilan qolgan barcha parsial bosimlar yig'indisi orasidagi ayirmaga teng parsial bosimga aniq mos kelishi shart.
Suyuq sistemalarda ham huddi shunday bitta komponentdan tashqari barcha komponentiarning konsentratsiyalarini istagancha
tanlash mumkin. Oxirgi komponentning konsentratsiyasi esa aniq qiymatga ega boiadi.
Shunday qilib, har bir fazadagi mustaqil konsentratsiyalarning soni (k-1) ga teng. Barcha Ф fazalardagi mustaqil konsentratsiyalaming umumiy soni esa Ф(к-1) ni tashkil etadi. Topilgan konsentratsiyalaming sonidan tashqari, bosim va harorat ham mustaqil o'zgaruvchilardir. Shuning uchun (V.2) tenglikdan olingan tenglamalar sistemasi qamrab olgan mustaqil o'zgaruvchilaming umumiy soni