30 mavzu: Gidroksi hosilalar. Spirtlar. Fenollar

Aromatik spirtlar

Aromatik spirtlarni sintez qilish uchun gidroliz, metallorganik sintez, karbonil guruhni qaytarish kabi ma’lum usullardan foydalaniladi.


Nazorat savollari:

1. 
   Quyidagi to‘yinmagan spirtlarni sistematik nomenklatura bo‘yicha nomlang:
   

1. 
   CH₃-CH=CH-CH₂-CH₂OH
   
2. 
   CH₃-C(CH₃)=CH-CH₂CH₂OH
   
3. 
   CH₃-CH=CH-CH(CH₃)-CH₂OH
   

2. 
   Allil spirti, butandiol-1,3, geksantriol-1,3,4 larning tuzilish formulalarini yozing.
   
3. 
   Glitserinning nitrolash reaksiyasini yozing va hosil bo‘lagan moddani nomlang.
   
4. 
   Glitserin Cu(OH)₂ bilan reaksiyaga kirishganda qanday kompleks birikma hosil bo‘ladi. Reaksiya tenglamasini yozing.
   
5. 
   
6. 
   ning PCl₃ bilan reaksiya tenglamasini yozing. Dastlabki va hosil bo‘lgan moddani nomlang.
   
7. 
   Yetilenglikolning sirka kislotasi bilan sulfat kislota ishtirokida boradigan reaksiyasini yozing.
   
8. 
   C₅H₁₂O tarkibli spirtning izomerlari soni nechta.
   
9. 
   C₆H₁₄O tarkibli spirtlarning izomerlarini sistematik nomenklatura bo‘yicha nomlang.
   
10. 
    Quyidagi spirtlarning tuzilish formulalarini yozing:
    
    1. 
       1)izoamil spirti, 2) allil spirti, 3) 2-metilgeksanol-3, 2,3-dimetilbutanol-2.
       
11. 
    Litiyorganik birikma yordamida propil spirtini sintez qiling. Reaksiya tenglamasini yozing.
    
12. 
    Quyidagi birikmalar kislotali muxitda suv bilan reaksiyaga kirishganda qanday spirtlar hosil bo‘ladi: 1) izobutilen, 2)2-metilpenten-2, 3) propilen, 4) 2-metilbuten-2.
    
13. 
    2-Metilbutanol-1 dan 2-metilbutanol-2 ni sintez qiling.
    
14. 
    C₆H₁₄O tarkibli oddiy efirning izomerlarini yozing va sistematik nomenklatura bo‘yicha nomlang.
    
15. 
    Dietil efirning olinish usullarini yozing.
    
16. 
    n-Toluolsulfokislotadan n-krezol olish reaksiyasini yozing.
    
17. 
    2,4-dixlorfenoldan quyida tuzilishi keltirilgan moddani sintez usullarini yozing:
    

18. 
    Quyidagi reaksiya mexanizmini tushuntiring:
    

19. 
    Fenoldan p-bromfenol olish reaksiyasi mexanizmini yozing.
    
20. 
    Nima uchun p-bromfenol va p-nitrofenol fenolga nisbatan kuchli kislota hisoblanadi.
    
21. 
    Fenoldan siklogeksanol olish reaksiyasi tenglamasini yozing.
    

Adabiyot:

1. 
   O.YA.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S. 312-327.
   
2. 
   A.Terney Sovremennaya organicheskaya ximiya. M.: «Mir». 1981. T.II. S. 284-317.
   
3. 
   K.N.Axmedov, H.Y.Yo‘ldoshev Organik kimyo usullari. 2 qism. T.: «Universitet». 1993. 3-42 b.