32- §. Qoqan xanlıǵınıń dúziliwi

lawazımları

rinshi topar umaro (dúnya júzi isleri másele-

leri menen shuǵıllanıwshılar), ekinshisi bolsa ulamo (din isleri menen shuǵıllanıwshılar).

Umaro lawazımları ishinde eń abıraylısı — mıń bası — Bas wázir armiyanıń Bas komandiri hám sırtqı siyasat máselelerinde xannıń bas másláhátshisi edi. (Xiywa xanlıǵında Bas wázir qanday at penen atalǵanlıǵın esleń).

Diywanbegi hám joqarı mámleket lawazımı bolıp, ol xanlıq dewan- xanasına basshılıq etken, sonday-aq, finans islerin basqarǵan.

Mırza ǵáziynege túsken túsimniń esap-kitabın alıp barǵan.

Dasturqanshı — xan dasturqanına awqat tartıwshı lawazımlı shaxs edi.

Tariyxtan kóplegen húkimdarlardıń záhárlep óltirilgeni, záhár kóbi- nese awqatqa yaki ishimlikke qosıp berilgenligi belgili. Sonıń ushın da, xan dasturqanshı lawazımına eń isenimli adamdı qoyǵan.

Xiywa xanlıǵında bolǵanınday, Qoqan xanlıǵında da mehtar lawa- zımı bolǵan. Biraq bul xanlıqta ol xanlıqtıń finans islerine juwapker bolǵan diywanbeginiń orınbasarı edi, tek. Sonday-aq, xanlıqta shıǵawıl, inaq, atalıq, dadxax, qusbegi, párwanashı, ǵáziyneshi sıyaqlı joqarı már- tebeli lawazımlar bar edi.

Ulama lawazımları ishinde shayxulislam, qazıkalan, xojakalan (naqıb), qazı ásker, muftiy, qazı álem hám baslıq lawazımları ayrıqsha orın tutatuǵın edi. Ulama lawazımların iyelegen hárbir shaxstıń qanday máseleler boyınsha juwapker ekenligin aldınǵı temalarda bilip aldıńız.

1. 
   Xanlıq jaylasqan hám iyelep alǵan aymaqlar haqqında nelerdi bilip aldıńız?
   
2. 
   Xanlıq aymaǵı hákimshilik jaqtan qanday birliklerge bólingen?
   
3. 
   Xanlıqtıń mámleket basqarıwı qaysı tárepleri menen Buxara ámirligine uqsaydı hám qaysı tárepleri menen ajıraladı?
   
4. 
   Xanlıqtaǵı bar joqarı mámleket lawazımların Xiywa xanlıǵındaǵı sonday lawazımlar menen salıstırıń.