32- §. Qoqan xanlıǵınıń dúziliwi

Qoqan — Buxara qatnasıqları

Buxara ámirliginiń Qoqan xanlıǵı aymaǵı shaybaniyler hám ashtarxaniyler dáwirinde Bu- xara xanlıǵı quramında bolǵanlıǵına pát beriwi,

eń dáslep, eki mámleket qatnasıqlarında dushpanlıq keypiyatınıń ústin- lik etiwine sebep boldı.

Ekinshiden, Buxara ámirligi ózin úsh ózbek mámleketi ortasında jetekshi dep esaplaytuǵın edi hám bul dárejeniń qalǵan eki ózbek mámleketi tárepinen tán alınıwın qáleytuǵın edi.

Úshinshiden, Qoqan xanlıǵı óz aymaǵın Buxara ámirligi gózlegen yaki onıń hákimiyatın tán alǵan wálayatlar esabınan da keńeyttirip bardı. Óz ara qurallı soqlıǵısıwlarda geyde Buxara ámirliginiń, geyde Qoqan xanlıǵınıń qolı bálent kelip turdı.

Omarxan dáwirinde Buxara ámiri Haydar hátte pútkil musılman áleminiń xalifası dep tán alınǵan Osmaniyler mámleketi sultan Maxmud II ge hám Xiywa hám Qoqan xanlıqları ústinen arız etip xat ta jibergen. Ol xatında Badaxshan burınnan Buxaraǵa boysınıp kelgenligin, Qoqan hám Xiywa xanları bolsa Buxara ámirliginiń joqarı hákimiyatın tán almay atırǵanlıǵın aytqan. Biraq sultan Maxmud II

Qoqan xanlıǵınıń Buxara ámirligi aldında ǵárezsiz mámleket statusın tán alǵanlıǵı Omarxanǵa úlken ruwxıy quwat baǵıshladı.

Madalixan da Osmaniyler sultanlıǵına elshi jibergen. Sultan atına jazılǵan xattı Madalixan sultannıń «Musılmanlar xalifası» dárejesin tán alıwın, Qıtayǵa qarsı muqaddes urıs alıp barǵanlıǵın málim etti. Sol waqıtta, sultannan Qoqanǵa qural-jaraq ustaların jiberiwdi soradı. Ustalardıń jiberiliwi Buxara — Qoqan qatnasıqlarınıń barǵan sayın keskinlesip atırǵan bir dáwirde júdá áhmiyetli edi. Biraq bul ótinish biykar etildi.