33-amaliy mashg‘ulot. Fe’lni o‘rganish darslari rejasi va ishlanmasini tuzish. 1-,2-3-sinflar uchun fe’lni o‘rganish darsining ishlanmasini tuzish (2 soat)

M a v z u : Harakatni bildirgan so‘zlar
Darsning maqsadi: 1. Nima qildi?, nima qilyapti?, nima qilmoqchi? so‘rog‘iga javob bo‘lgan so‘zlarni so‘roqlar yordamida aniqlash, boshqa so‘zlardan so‘roqlar yordamida farqlashga o‘rgatish, so‘zlarni imloviy to‘g‘ri yozish ko‘nikmasini hosil qilish; 2. Mashqdagi she’r orqali tabiatni sevishga, uni ardoqlashga o‘rgatish; 3. O‘quvchilarning nutqini harakatni bildiruvchi so‘zlar bilan boyitib, ulardan to‘g‘ri foydalanish ko‘nikmasini rivojlantirish.
Darsning turi: yangi bilim beruvchi.
Darsning uslubi: og‘zaki, induktiv uslub.
Dars jihozi: rasmlar.
Darsning borishi.
Tashkiliy qism: O‘quvchilarni ona tili darsiga hozirlash.
1.Yangi mavzu bayoni:
Bolalarga harakatni bildiruvchi so‘zlarni tushuntirishda ko‘rgazmali harakatdan foydalaniladi:
O‘qituvchi bir o‘quvchini xattaxta oldiga chiqaradi va stulga o‘tiro‘izadi: Akmal nima qildi? deb so‘raydi.
Bolalar: Akmal o‘tirdi.
Xattaxtaga «nima qildi? — o‘tirdi» so‘zlari yoziladi.
Akmal turmoqchi bo‘lgandek harakat qiladi va o‘qituvchi «Akmal nima qilmoqchi?» deb so‘raydi.
-Turmoqchi.
Xattaxtaga «Nima qilmoqchi? — turmoqchi» deb yozila­di.
O‘qituvchi Akmalga o‘rnidan turib yurishni aytadi. So‘ng bolalarga savol beradi:
-Akmal nima qilyapti?
-Yuryapti.
Xattaxtaga «Nima qilyapti? — yuryapti», deb yoziladi.
Xattaxtada: nima qildi? — o‘tirdi;
nima qilyapti? — yuryapti;
nima qilmoqchi? — turmoqchi ko‘rinishidagi jadval hosil bo‘ladi.
Xattaxtaga: nima qildi?
nima qilyapti?
nima qilmoqchi? deb yozib qo‘yiladi.
O‘quvchilarga har xil harakat bajarayotgan mutaxassislar rasmlari ko‘rsatiladi. O‘quvchilarga bir so‘z bilan javob berishlari aytiladi va ularning javoblari yozib boriladi: Xattaxtada:
nima qildi? — yozdi, chizdi;
nima qilyapti? — yuguryapti, arralayapti;
nima qilmoqchi?—yotmoqchi, uxlamoqchi.
O‘quvchilarga muammoli savol beriladi:

• 
  Bolalar, bu so‘zlar nimani bildiryapti?
  
• 
  Harakatni bildiryapti.
  
• 
  Kimning harakatini bildiryapti?
  
• 
  Odamlarning harakatini bildiryapti.
  

Demak, tilimizda shaxs va narsani bildirgan so‘zlardan tashqari, harakatni bildirgan so‘zlar ham qo‘llanar ekan.
Bu so‘zlarning ham ma’nosini tushunib olishingiz, to‘g‘ri yozishingiz lozim.

• 
  Bu so‘zlar shaxs va narsa bildirgan so‘zlardan nimasi bilan farq qilyapti?
  
• 
  So‘rog‘i bilan, ma’nosi bilan farq qilyapti.
  

O‘qituvchi so‘z aytadi, o‘quvchilar ular ichidan harakatni bildirgan so‘zlarni so‘roq yordamida aniqlab aytadi. So‘ng o‘quvchilarning o‘ziga harakatni bildirgan so‘zlar toptiriladi.
Kitob bilan ishlash.