Paralingivistik va ekstralingvistik belgilar tizimi - bu lokalizasiya tizimi boʻlib, u ovoz sifatida diapozonini nutqdagi pauzalar, yoʻtal, yigʻi, kulgu, nutq tempida namoyon boʻladi. Muloqot jarayonida muloqotga kirishuvchilarni bir-birlariga nisbatan joylashishlari ham muhim ahamiyatga ega. Masalan, auditoriyadagi stollar joylashishi muloqot uchun juda no?ulaydir. Ayniqsa, seminar mashgʻulotlari jarayonida oʻqituvchi, ma’ruzachi muloqoti vaqtida qolganlari munozarada faol ishtirok etish imkoniyatiga ega emasdirlar. Seminarlarni yoki shu kabi suhbatlarni "T" shaklida joylashgan stol stullarda oʻtkazish ham foydali, lekin dumaloq shaklda joylashtirilgan stol, stullarda muloqot juda samaralidir. Vizual muloqotda "koʻz kontakti" belgilar tizimi ham qoʻllaniladi. Ushbu tizim pedagoglar, rahbarlar ish faoliyatida muhim ahamiyatga egadir. Qiziqarli belgilar tizimi sifatida muloqot jarayonida gul, fotorasm va boshqalardan foydalanish mumkin. Ehtimol gullar orqali insonlar ma’lum bir ma’lumotni uzatish imkoniyatiga egalar. Shu bois gullar tarixi haqida ayrim ma’lumotlarni keltiramiz. Gullar tili qadimda Sharqda paydo boʻlgan. Uni ayollar yaratishgan. Oʻz yuzlarini ochish imkoniyatiga ega boʻlmagan ayollar oʻz hislarini va kayfiyatlarini gullar orqali ifodalashga harakat qilganlar. Assosiasiya sifatida paydo boʻlgan belgilar qat’iy odatlarga aylangan. Masalan, azaliya guli sogʻinch, yolgʻizlik, gnasint qunchalarining soni uchrashuv kunini, qoʻngʻiroq gullar soni uchrashuv vaqtini anglatadi. XIX asrga kelib, gullar tili dastlab Fransiyada, soʻng Angliya va butun jahonga tarqalgan. Asta-sekin gullar tili bilan ranglar tili ham yuzaga keldi. Jumladan, Yevropaning koʻp davlatlarida siyoh rang doʻstlik, hashamatlilik, toʻkinlik ramzi boʻlsa, Yaponiyada-ham ogʻriq belgisi boʻlgan. Har qaysi rang ma’lum holat, kayfiyat ma’nosini anglatadi. Jumladan qizil rang hayot, sevgi, pushti - yoshlik, sariq - baxt, quyosh, toʻy, xursandchilik, yashil - tinchlik, xotirjamlik, koʻk - ishonch, vafo, qora - tantanavorlik, qaygʻu, oq - poklik, begʻuborlik ramzi sifatida tushuniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
