4- mavzu: kompyuterning periferiya qurilmalari va yordamchi texnik vositalari kiritish va chiqarish qurilmalari reja

3.Oqimli printerlarning ishlash usullari. 

 

Oqimli  printerlarning  ishlash  usuli  tasvir  yoki  harf  qaerda  shakllanishi  kerak  bo`lsa,  shu  yerda 

bo`yoq  sachratiladi.  Sachratish  printer  kallagida  joylashgan  soch  tolasiga  o`xshash  naycha,  ya’ni  sopla 

orqali  amalga  oshiriladi.  Bu  kallakda  mikrobo`lakchalar  kabi  sopla  orqali  o`tadigan  siyohli  idish–

rezervuar  o`rnatilgan.  Soplalar  soni  (16  dan  64  gacha)  printer  rusumi  va  ishlab  chiqaruvchisiga  bog`lik 

bo`ladi.  Ba’zi  oxirgi  rusumlarda  soplaning  ko`proq  bo`ladi.  Masalan,  HP  DESCJET  1600  kallagi  qora 

siyoh uchun 300 ta soplaga va rangli uchun 416 ta soplaga ega.  

Oqimli  printerlarning  ishlash  usullari.  Oqimli  printerlarning  zamonaviy  rusumi  quyidagi  usullarni 

o`z  ishida qo`llashi mumkin: 

·  Pezoelektr usuli. 

·  Gazli pufaklar usuli. 

---

 

4 

·  Drop-on-demand usuli. 

Pezoelektr  usuli.  Bu  usulni    amalga  oshirish  uchun  xar  bir  soplaga  diafragma  bilan  bog`lik  yassi 

pezokristall o`rnatiladi. Ma’lum bo`lishicha, elektr maydonni ta’siri ostida pezoelementlar deformatsiyasi 

sodir  bo`ladi.  Bosma  davomida  trubkadagi  pezoelement  siyoh  bilan  kapillyar  tizimni  to`ldiradi.  Orqaga 

siqiladigan siyohlar rezervuarga qayta quyiladi, siqilgan siyoxlar esa qog`ozda o`z izini qoldiradi. Bunday 

usullar EPSON, BROTHER kompaniyalari ishlab chikargan printerlarda qo`llanadi. 

 

1- rasm. Pezoelementli oqimli printerning  

ishlash prinsipi. 

Gazli pufaklar usuli. Bu usul termik hisoblanadi va gazli pufakchalar(BubbleJet) deyiladi. Bu usulni 

ishlatishda  xar  bir  sopla  qizdirish  elementlari  bilan  jixozlangan,  xar  bir  qizdirishda  sopla  bir  necha 

mikrosekund ichida 500

0

 S gacha qiziydi.  Qizdirilganda paydo bo`ladigan gazli pufakchalar sopla  orqali 

qog`ozga tushadigan suyuq siyoh tomchisini itarib tushiradi. (2-rasm). Tok o`chirilishi bilan qizdiradigan 

element  soviydi,  parli  pufak  kichrayadi  va  kirish  teshigidan  siyohning  yangi  oqimi  keladi.  Bunday 

texnologiyani CANON firmasi kashf qilgan. 

 

2 – rasm. Printerning gazli pufak usuli bo`yicha 

ishlash prinsipi. 

Drop-on-demand.  HEWLETT-PACKARD  firmasi  ishlab  chiqqan  usuli  drop-on-demand  deyiladi. 

Gazli  pufaklar  usuli(3–  rasm)kabi  bu  usulda  ham  qizdirilgan  element  ishlatiladi.  Gazli  pufaklar  usulida 

bunday funksiya faqat qizdiriladigan element zimmasiga yuklatilgan.  

 

3 – rasm. Printer drop-on-demand usuli bo`yicha  

ishlash prinsipi. 

---

 

5 

Gazli  pufaklar  usuli  ishlatiladigan  bosish  mexanizmlarida  konstruktiv  elementlari  kamrok,  bunday 

printerlar  ishlatishda  ishonchli  va  ishlatish  muddati  uzoqroq.  Undan  tashqari,  bunday  texnologiyani 

ishlatish  printerlarni  kengaytma  qobiliyatlarini  yuqori  darajasiga  erishish  imkonini  beradi.  Chiziqlarni 

chizishda yuqori sifatga ega bo`lgan usul yaxlit to`ldirishli bosishda kamchilikka ega: ular biroz yoyilgan 

bo`lib  chiqadi.  Gaz  pufakli  usulni  grafik,  gistogramma  uchun  ishlatish  maqsadga  muvofiq  bo`ladi, 

yarimtonli grafik tasvirlarni bosishda drop-on-demand usulini ishlatish maqsadga muvofiq bo`ladi. 

Ignali  printerlar  yordamida  rangli  tasvirni  bosmaga chiqarish,  kerakli  sifatni  bermaydi.  Turli  rangli 

siyohlarni ishlatish deyarli sifatli va qimmat bo`lmaganligi uchun oqimli printerlarni ishlatishga olib keldi. 

Odatda  rangli  tasvirni  bosmaga  chiqarishda  to`rtta  asosiy  ranglarni  ustma-ust  tushirishda 

shakllanadigan CMYK rang sxemasi ishlatiladi: havo rang (cyan), to`q qizil (magenta), sariq (yellow) va 

qora(Key - yetaklovchi black) rang. Murakkab ranglar tayanch ranglarni aralashtirish bilan hosil qilinadi. 

Oqimli printerning afzalliklari. 

  bosma sifatining yuqoriligi;  

  bosma tezligining yuqoriligi —10 rrt gacha;  

  oddiy qog`ozning ishlatilishi – 60 – 135 g/m

2

 gacha bo`lgan qog`ozda bosadi; 

  shovqinsiz  ishlaydi.  Shovqin  40  db  ga  yaqin  darajani  tashkil  etadi,  bu  esa  ignali  printerlarnikiga 

qaraganda 15 db ga kam. 

Oqimli  printerni  asosiy  kamchiligi  soplo  ichidagi  siyohni  qurib  ketishi  ehtimoli  yuqori  bo`ladi,  bu 

esa  bosayotgan  kallakni  almashtirishga  olib  keladi.  Ba’zi  bir  turdagi  printerlarni  ishlatish  davomida 

o`chirib  bo`lmaydi,  chunki  bu  holda  kallak  oraliq  holatda  qoladi,  bunday  hol  esa  soploni  tez  qurib 

qolishiga  olib  keladi.  Ko`p  printerlarda  printer  ichida    bosmalovchi  kallakni  boshlang`ich  holatiga 

qaytadigan to`xtash tartibi mavjud, bunday tartib siyohlarni qurib qolishidan saqlaydi.