4-laboratoriya ishi intruziv magmatik tog‘ jinslari laboratoriya ishining maqsadi
Download 1.14 Mb. Pdf ko'rish
|
4 INTRUZIV MAGMATIK TOG‘ JINSLARI
- Bu sahifa navigatsiya:
- Rapakivi
- Plagiogranitlar
4-LABORATORIYA ISHI INTRUZIV MAGMATIK TOG‘ JINSLARI 1. Laboratoriya ishining maqsadi Intruziv magmatik tog‘ jinslarinining kelib chiqishi va ularning turlarini o’rganish. 2. Umumiy ma`lumotlar Chuqurlik jinslari yuqori darajadagi mustahkamlikka, o‘rtacha zichlikka, juda past g‘ovaklikka ega bo‘ladi. Bu guruhda kremnezyom miqdori pasayib borish qatorida pegmatitlar, granitlar, granodioritlar, granosienitlar, sienitlar, dioritlar, gabbrolar, peridotitlar, dunitlar va piroksenitlarni ko‘rib chiqamiz. Pegmatit - (yahudiy toshi, yozuvli granit) kremnezyom miqdori SiO 2 >75 % bo‘lgan o‘tanordon jins. Pushti, qizg‘ish, och kulrang, sariqsimon va b. ranglarga ega. Uning strukturasi to‘liq kristalli, yirik donali (4.1-rasm). Pegmatitlarda dala shpati va to‘g‘ri yo‘nalgan kvars donalarining qonuniy o‘sishi tufayli o‘ziga xos pegmatitli struktura rivojlanadi. Teksturasi yaxlit. Alohidaligi qatlamli. Mineral tarkibi: dala shpatlari, odatda ularning kaliyli turi, kvars, slyuda. Berill va turmalinning mavjudligi xarakterli. Tomirlar, shtoklar va linzalar shaklida uchraydi. Pegmatit tomirlarining o‘lchami turlicha bo‘lib, qalinligi bir necha metr bo‘lganda uzunligi bir necha kilometrlarga etishi mumkin. Pegmatit tomirli jins hisoblanadi. Uchuvchi komponentlarga boy qoldiq magmadan kristallanadi. U keramika va shishasozlik sanoatlari uchun dala shpatlarining, elektrotexnika sanoati uchun esa slyudalar va pezokvarsning asosiy manbasi hamda qimmatbaho tosh hisoblanadi. Ularda nodirmetalli va siyrakerli minerallar uchraydi. Granit – tabiatda keng tarqalgan 65 - 75% SiO 2 ga ega nordon jinsdir. Granitning rangi pushti, qizg‘ish, och kulrang, sariqsimon va b. bo‘ladi. 4.1-rasm. Pegmatit strukturasi. Strukturasi to‘liq, bir tekis kristalli, o‘rta va yirik donali, teksturasi yaxlit (4.2- rasm). Qatlamli matratsasimon, ustunsimon va parallelepipedli alohidalik xos bo‘ladi. 4.2-rasm. Ishqorli granit strukturasi. 4.2-rasm. Granitning shlifda ko‘rinishi Uning mineral tarkibiga kaliyli dala shpati (ortoklaz, mikroklin) yoki miqdori 40 dan 60% gacha nordon plagioklaz, 20 dan 40% gacha kvars va 5 dan 20% gacha qora rangli minerallar (biotit, rogovaya obmanka) kiradi (4.2- rasm). Ba’zan epidot, turmalin va granatlar uchraydi. Odatda batolitlar, shtoklar, ba’zan daykalar, lakkolitlar va tomirlar shaklida uchraydi. Granit bino va imoratlarning tashqi bezagi hamda skulptura ishlarida foydalaniladi. Granit tanalari bilan turli qimmatbaho metallarning (qalay, volfram, molibden, qo‘rg‘oshin, rux va b.) konlari bog‘liq. Granitning bir necha turlari mavjud. Rapakivi – ortoklazning yirik kristallariga ega biotit-rogovoobmankali granit. Charnokit - tokembriy yoshidagi granitlar orasida ko‘plab uchraydigan giperstenli granit. Alyaskitlar - plagioklaz miqdoriga nisbatan kaliyli dala shpatlarining miqdori yuqori bo‘lishi xarakterli; amalda qora rangli minerallar uchramaydi, agar biotit uchrasa, uning miqdori har doim 5% dan kam; kvars jins hajmining 35-40% ni tashkil etadi. Plagiogranitlar - granitdan farqli o‘laroq amalda kaliyli dala shpatlari bo‘lmaydi; uning tarkibiga nordon plagioklaz, kvars, rogovaya obmanka kiradi (4.3-rasm). Intruziv jinslarning nordonlaridan o‘rta tarkibdagilariga qarab oraliq turlari ajratiladi. Ularga granodiorit, tonalit, granosienit kiradi. Download 1.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling