IYEROGLIF YOZUVLAR - Rasmli belgilarning misximon yozuvga aylanishi
- Iyeroglifik yozuvdan kelib chiqqan qadimgi Misr sodda yozuvi (iyeratik yozuv).
- FONORGAFIK YOZUV
-
- Yozuvning dastlabki ko‘rmishlari bo‘lgan piktografik, ideografik, iyeroglifik yozuvlardan keyin yozuvning yangi bosqichi -fonografik (yun. “phane” - tovush, “graphe” - yozaman)yozuvga, avvalo, ayrim bo'g'inlami. keyinroq ayrim tovushlarni biror belgi bilan ifodalash usuliga o‘tildi.
-
- Davrlar o ‘tishi bilan ba’zi grafik belgilar so‘zlaming ma’nosini emas, balki ulaming ma’nosiz qismlarini, ya’ni bo‘g‘inlarni ham ifoda etgan. Fonografik yozuv turi jamiyat taraqqiyoti natijasida shakllandi.
- Fonogrfik yozuv. Ayrim yozuvlar, masalan, piktogramma, sillabogramma (bo‘g’in yozuv) va ideogrammalar (shartli belgi, simvol) evolyutsiyasi natijasida harflar paydo bo‘ldi. Yozuv taraqqiyotida harf-yozuv davri boshlandi. Hozirgi vaqtda jahon aholisining taxminan to‘rtdan uch qismi mana shu yozuvdan foydalanadi. Harf tovush yozuvi hozirgi vaqtda, asosan, yirik to‘rt xil yozuv sistemasidan iborat. Lotin yozuvi asosidagi yozuvdan jahon aholisining 30%, slaviyan-krillitsa yozuvidan 10%, arab yozuvidan 10%, hind yozuvidan 20% aholi foydalanadi.
- Fonografik yozuv ikki turga bo‘linadi:
- 1. Bo'g'in yozuvi
- 2. Harf-tovush yozuvi.
- Bo‘g‘in yozuvida iyerogliflar bo'ginlarni ifodalaydi. Yozuv tarixida bo‘g‘inli yozuv muhim ahamiyat kasb etadi. Bo‘g‘inli yozuvda bir bo’g'inni, bir so‘zni, bir tovushni ifodalaydigan belgilar qo’llangan. Ossuriya va Vavilon mix (qoziq) yozuvi ana shunday yozuvlardan hisoblangan. Bu yozuvda ayrim belgilar bir tovushni, butun bir bo‘g‘inni, ba’zi belgilar esa butun bir so‘zni ifodalagan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
