4-Мавзу : Статик балансировка. Массаларни статик мувозанатлаш

---

4-Мавзу : Статик балансировка. 
МАССАЛАРНИ СТАТИК МУВОЗАНАТЛАШ 
Калит сўз. Балансировка, куч инерцияси, инерция моменти, кўндаланг ва 
бўйламабалансировкаловчи оғирлик, антифрикционли роликлар. 
Иш мақсади: талабаларни айланувчи қисмларнинг статик балансировка методикаси 
билан таништириш. 
Назарий қисми 
Айланучи қисмларга тенг таьсир этувчи инерция кучи ва инерция кучи моменти 
ҳозирги замон машинасозлигида энг асосий масаладир. 
Оғирлик маркази айланиш ўқи билан устма-уст тушмайдиган цилиндрсимон 
детални(расм-6.1) 1-1 ҳолатгача детални оғирлик кучи 2-2 ҳолатгача келтирмагунча 
силкитилади(айлантирилади). 
Статик мувозанат ходисаси шуни кўрсатадики, роторга қўйилган ортиқча юк ёки 
олинган металлар валларни мувозанат ҳолатидан чиқариб вални қандайдир бурчакка ўз 
ўқидан оғдиради. 
3-фигурада цилиндрсимон ўқ ва вални G куч қўйилиш натижасида айланиши 
тасвирланган 
l

оғирлик кучи ва ўқ орасидаги масофа. Цилиндрга момент таъсир 
курсатиши натижасида горизонтал текисликда айланади.Бу моментнинг қиймати қуйидаги 
формула билан аниқланади. 

sin





l
G
М
Натижада мувозанат ҳолатига келтириш учун қўйилган кучга қарши статик момент 
ҳосил қилиш керак. Бунинг учун қушимча юк оғирлигини ва айланиш ўқидан оғирлик 
марказигача бўлган масофани аниқлаш керак. 
Статик моментни қуйидаги формула орқали аниқлаймиз; 


СМ
Г
l
G
СТ





......
1
Агар 1ва 2- тенгламалар тенг бўлса, у ҳолда валимиз статик мувозанат холатида бўлади. 
Амалий қисми 
Айланувчи қисмларини статик балансировкаси методикаси билан танишиш. 
Қурилма ва приборлар 
1. Антифрикцион ролик
2. Мувозанотловчи параллел ёки мувозанотловчи оғирликлар. 
3. Текширилаётган звено. 
4. Текисловчи. 
5. Пластилин. 
6. Техник тарози. 
 
Иш кетма-кетлиги 
1. Қурилма ва тажрибанинг назарий қисми билан танишиш 
2. Қурилмани горизонтал холатга келтиринг. 
3. Синалаётган звенони (шкив, тишли ғилдирак) оправкага қуйиш, мувозанотловчи 
параллелга ёки антифрикцион роликга қуйиш ва мувозанат ҳолатини топиш. 
4. Доиранинг тепа қисмига пластилин ёпиштириб, оғирлигини G ни топамиз.Ушбуни 
таъсирида детал мувозанатланган бўлади.

---

 5. Аниқланган юк G
1 
ни тарозида тортиб ва уни жойлашган жойидан масофани r
1
айланиш ўқигача ўлчанг. 
6. Дисбаланс G
1
r
1
ни ҳисобланг ва қурилма сезгирлигини ҳисобланг. 
7. Ҳисоботни тавсия этилган шаклга келтиринг. 
Баённи шакли 
4- Лаборатория иш 
Машинани айланадиган қисмларини статик усулда мувозанатлаштириш 
1. Қурилма чизмаси. 
2. Тажрибаларни натижалари. 
3. Дисбаланс. 
4. Хулосалар.