4-мавзу: Қадимги Хитой афсона ва ривоятлари Режа: Қадимги Хитой цивилизацияси

---

4-МАВЗУ: Қадимги Хитой афсона ва ривоятлари 
Режа: 
1. Қадимги Хитой цивилизацияси 
2. Фу-си, Нюй-ва, чўпон ва тўқувчи ҳақидаги афсоналар 
3. Конфуцийлик, даосизм маросимлари ва уларнинг тасвирий санъат асарларида 
илоҳийлаштирилиши.
Таянч тушунчалар: Пан-гу, Нюй-ва, Фу-си, Лунь-юй, Сяо ва "Ди", Лю-Бан, Чжоу 
ақидалари, Аждарҳо.Тай-Ляо, Конфуций ҳайкали, Цуйфу, энг ҳақиқий донишманд, 
Миллатларнинг улуғ устози, осмон руҳлари, аждодлар руҳлари, “Тоғ ва денгизлар китоби”, 
яхши ва ёвуз руҳлар, сеҳрли ўсимликлар ва ҳайвонлар, узоқ ердаги ғайритабиий яшовчилар 
ва уларнинг ёввойи удумлари, Шан-ди - асосий илоҳ, осмон худоси -Тень-ди, Хитой 
афсонасида қурбонлик келтирилиши, Қуёш тасвири, Даосизм - янги дин шаклланиши ва 
унинг фалсафаси, “Дунё ва инсонларнинг пайдо бўлиши”, “Осмон найзаси”, “Чўпон ва 
тўқувчи” афсоналари. 
Тасвирий санъатида энг кўп ва қўҳна афсоналар, эртакнамо лавҳалар, тимсоллар, 
рамзлар ва мифик образлар бевосита қадимги Чин мамлакати билан боғланиб кетади
1
. 
Қадимги Хитой асотирлари тўғрисидаги энг мукаммал ва йирик манбаларидан бири “Тоғ ва 
денгизлар китоби” деб номланади. Саккиз юз йил давомида номи номаълум бир гуруҳ 
хитойлик муаллифлар томонидан яратилган ушбу китоб ажойиб ва ғаройиб сирли 
воқеаларга ниҳоятда бой. Эрамиздан аввалги YIII асрдан эрамиз бошларига қадар бўлган 
узоқ даврдаги энг қизиқарли маълумотлар: Хитой табиати баёни, турли худолар, илоҳлар, 
инсониятга яхшилик ва ёвузликни олиб келувчи руҳлар, сирли ўсимликлар ва афсонавий 
ҳайвонлар, яқин ва узоқ ҳудудларда яшовчи аҳолининг турли-туман одатлари, яшаш тарзи, 
маросимлари ва санъати ҳақида батафсил ҳикоя қилинади
2
. 
Қадимги Хитой афсоналарида олам ва одамнинг яралиши ҳақидаги асотирлар кенг 
тарқалган. Дунё ва биринчи инсоннинг яратилиши афсонавий