4-mavzu. Avtomatlashtirilgan boshqaruv sistemalarining ishonchliligini hisoblash. Tiklanuvchi sistemalar uchun ishonchlilik mezonlari

4. Saqlanuvchanlik va uning kо‘rsatkichlari
Saqlanuvchanlik - avtomatlashtirish vositasining buzilmasdan ishlashlilik, chidamlilik va ta‘mirlashga moyillik kо‘rsatkichlari miqdorlarini uzoq vaqt saqlash hamda о‘zini saqlanib qolishlik xususiyatidir. Saqlanuvchanlik kо‘rsatkichlari: Saqlanuvchanlik muddati - ABTning texnik hujjatlarda belgilangan ma‘lum sharoitlarda taqvimiy davomiylikdagi saqlanuv-chanlik xususiyatidir. Saqlanuvchanlikning о‘rtacha muddati - bir xil turdagi ABTlar saqlanuvchanligi muddatlari yig‘indisining о‘rtacha qiymati:
bu yerda: fc (t ) - saqlanuvchanlik muddatining taqsimlanish zichligi, 1/kun.
5. Tiklanishlar oqimi va oqim parametrlarini aniqlash.
Tiklanuvchi tizimlarning ishonchliligini hisoblash quyidagi bosqichlardan iborat: 1. Hisoblangan ishonchlilik ko‘rsatkichlarining tarkibini aniqlash. 2. Tizimning ishlashini tahlil qilishga asoslangan tizimli mantiqiy ishonchlilik sxemasini (tizim tarkibi) tuzish (sintez qilish) (qaysi bloklar kiritilgan, ularning ishi nimadan iboratligi, ishlaydigan tizim xususiyatlarining ro‘yxati va boshqalar) va ishonchlilikni hisoblash usulini tanlash. 3. Hisoblash, natijalarni tahlil qilish, hisoblash modelini tekshirish Amalda, ishonchlilikni hisoblash bir necha bosqichda amalga oshiriladi: 1. Loyihalashtirilgan tizim uchun texnik shartlarni ishlab chiqish bosqichida, uning tuzilishi aniqlanmagan taqdirda, xarakteristikasi o‘xshash tizimlarning ishonchliligi va tarkibiy qismlarning ishonchliligi to‘g‘risidagi boshlang‘ich ma‘lumotlar asosida ishonchlilikni dastlabki baholash amalga oshiriladi. 2. Strukturaviy diagramma normal (nominal) ish sharoitlarida ko‘rsatilgan elementlarning ishonchliligi ko‘rsatkichlari bilan tuziladi. 3. Ishonchlilikning yakuniy (koeffitsient) hisoblashida prototiplar ishlatilgan va barcha mumkin bo‘lgan ish sharoitlari ma‘lum bo‘lgan texnik loyihani tugatish bosqichida amalga oshiriladi. Shu bilan birga, elementlarning ishonchlilik ko‘rsatkichlari o‘rnatiladi, ko‘pincha ularning pasayishi tomon yo‘naltiriladi, tuzilishga o‘zgarishlar kiritiladi va zahiralash tanlanadi.
Loyihalash bosqichida ishonchlilikni hisoblashni amalga oshirish, loyihalashtirilayotgan tizimlarning kutilayotgan ishonchliligini taxmin qilish (bashorat qilish) uchun kerak bo‘ladi. Bunday prognozlash taklif qilinayotgan loyihani asoslash, shuningdek tashkiliy-texnik masalalarni hal qilish uchun zarurdir: - Ishlab chiqilgan strukturaning maqbul variantini tanlash; - Zahiralash usulari; - Nazorat usullari va metodlari; - Zahira elementlarning soni. Sinov va foydalanish bosqichida ishonchlilikning miqdoriy ko‘rsatkichlarini baholash uchun ishonchlilikni hisoblash amalga oshiriladi. Ushbu holatda hisoblash natijalari sinovdan o‘tgan yoki ba‘zi bir ish sharoitlarida ishlatilgan ob‘yektlar qanchalik ishonchli ekanligini ko‘rsatadi. Ushbu hisoblashlar asosida ishonchlilikni oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqilmoqda, ob‘yektning zaif tomonlari aniqlanadi, uning ishonchliligi va unga individual omillarning baholari keltirilgan. Hisoblashning ko‘plab maqsadlari ularning xilma-xilligiga olib keladi Elementar hisoblash – bu ob‘yekt va uning tarkibiy qismlari (elementlari) ishonchliligi tufayli ishonchlilik ko‘rsatkichlarini aniqlash hisoblanadi. Ushbu hisoblash natijasida ob‘yektning texnik holati baholanadi (ob‘yektning ish holatida bo‘lish ehtimoli, buzilishlar orasidagi o‘rtacha vaqt va boshqalar).