4-мавзу. Харажатларни ҳисобга олиш усуллари


Download 421.09 Kb.
bet25/28
Sana17.02.2023
Hajmi421.09 Kb.
#1209181
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28
Bog'liq
Бошкарув хисоби 4-маввзу

Зарарсизлик графиги
















Харажатлар ва







Сотишдан олинган даромад




даромадлар





































Жами харажатлар


























































Ўзгарувчан харажатлар




























Доимий харажатлар

























Зарарсизлик маржаси




























Зарарсизлик нуктаси

Режадаги ёки хақиқий хажм

Ишлаб чиқариш хажми



Маржинал даромад графиги
Мазкур шаклнинг афзаллиги шундаки, яъни бунда маржинал даромад ажратиб кўрсатилган ва у даромадлар чизиги ва ўзгарувчан харажатлар чизиги оралигига тенгдир бўлганлигини кўрсатувчи маълумотларнинг акс эттирилишидир.

Хавфсизлик маржаси


Хавфсизлик маржаси компания зарар кўришидан олдин сотиш хажми қанчага қискариши мумкинлигини кўрсатади. Уни қуйидаги нисбат оркали фоиз кўриниши-да акс эттириш мумкин:


Зарарсизлик нуқтасидаги сотиш хажми


Хавфсизлик маржаси қ 1 - ----------------------------------------------------------------
Кутилаётган сотиш хажми

Сотишнинг режадаги хажми : 80,000 дона.


Сотиш бахоси : 800
Ўзгарувчан харажатлар ; 400 бир бирлик учун.
Доимий харажатлар : 200,000 давр учун

Зарар кўрмаслик учун сотиш хажми ва хавфсизлик маржасини ҳисобланг.


Ечим:
Зарар кўрмасликнинг сотиш хажми қ


Хавфсизлик маржаси қ




Мисол 1.
Компания “А” босма адабиётларни нашр этиш билан шуғулланади. Дастлабки хи-соб –китобларга қараганда битта китоб нашр этиш учун ўзгарувчан харажатлар 2040 сумни, доимий харажатларнинг умумий қиймати эса 18000000 сўмни ташкил этади. Ўрганилган бозор маълумотларига кўра хар бир китобни 3840 сўмдан сотишни тахмин қилмокда.


Аникланг:

A) Маржинал даромад концепциясидан фойдаланган холда компания 3600000 сўм фойда олиши учун қанча китоб сотиши лозим.


Б) Фараз қилайлик, доимий харажатлар 1500000 сўмга камайтирилган, у холда 5700000 сўм фойда олиш учун қанча китоб сотиш лозим.
B) Дастлабки маълумотлардан фойдаланиб ва 21000 дона китоб сотиш мумкинлиги ва натижада 8040000 сўм фойда олиш мумкинлигидан келиб чиққан холда сотиш бахосини аникланг.


Мисол 2.
Компания бир хил турдаги махсулотни ишлаб чикармокда. Йиллик сметага мувофиқ қуйидаги маълумотлар берилган:
сўм
Бир бирлик махсулотнинг сотиш бахоси 250
Бир бирлик махсулот учун ўзгарувчан харажатлар 80
Жами доимий харажатлар 2100000
Сметадаги фойда 3000000

Компания рахбариятининг фикрига кўра фойда даражаси етарли эмас.Шунинг учун


у мавжуд таклифларни кўриб чиқмоқда


Таклиф: Окибат:
Сотиш бахосини 10 %га камайтириш сотиш хажми 6 %га ортади
Сотиш бахосини 8 % га орттириш сотиш хажми 4 %га камаяди


Талабқилинади:

1. Сметада кўрсатилган маълумотларга асосланган холда сотиш хажмидаги зарар-сизлик нуқтасини ва сотишдан олинган даромаддаги хавфсизлик маржасини аниқланг.


2. Смета маълумотларига кўра 4200000 сўм фойда олиш учун сотиш бахосини фоиз кўринишида (ўнлик сонигача) қанчага ўзгартириш лозимлигини аникланг.

Мисол 3.
Компания электр чойнаклар ишлаб чиқариш билан шуғулланади. Қуйидаги маълу-мотлар компаниянинг 2005 йилги Бошқарув ҳисоботларидан олинган.

Махсулот бирлигининг сотиш баҳоси 16000 сўм.


Махсулот бирлиги учун ўзгарувчан харажатлар 14000 сўм
Доимий устама харажатлар 2000000 сўм

2005 йил компания 2500 дона махсулот сотишга эришди. Компания мутахас-сислари рахбариятга 2006 йил учун прогноз маълумотларини тақдим қилишган. Унга кўра рақобатчи корхона бозорга сифати компания махсулотларидан хам юқорироқ бўлган электр чойнакларни пастроқ баҳода тавсия эта бошлаганлигини ҳисобга олиб компания махсулотининг сотиш баҳосини 10 % га пасайтириш кўзда тутилган. Шу билан бирга ўзгарувчан харажатларни 8 % га, доимий харажатларни эса 15 % га ортиши кутилмокда.




Талаб қилинади:

  1. 2005 ва 2006 йиллар учун зарарсизлик нуқтасидаги сотиш миқдорини аниқланг.

  2. Компания 2006 йилда ўтган йилдаги фойда даражасини сақлаб қолиши учун қанча махсулот сотиши лозим?


Мисол 4
Компания 1 турдаги махсулот ишлаб чиқаради.1 бирлик махсулотга тўғри келувчи харажатлар қуйидагилардан иборат:
Асосий материаллар – 100 сўм
Асосий ишчиларнинг иш хақи – 80 сўм
Ўзгарувчан устама харажатлар – 20 сўм
Доимий устама харажатлар – 50 сўм

Доимий устама харажатлар махсулотнинг сметадаги хажми ҳисобланган 2500 дона ва 125000 сўмлик сметадаги ишлаб чиқариш устама харажатлари асосида ҳисоб-ланган. Сметада кўзда тутилган чораклик сотиш ва маъмурият харажатлари 200000 сўмни ташкил қилади. Махсулот бирлигининг сотиш баҳоси 500 сўм.


Ҳисобот йилининг чораклари бўйича ишлаб чиқарилган ва сотилган махсулот тўғ-рисидаги маълумотлар қуйидагидан иборат:




Download 421.09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling