-yilda hududlar va ish turlari bo‘yicha ilmiy-tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlanmalarini (ITTKI) bajargan kichik korxona va mikrofirmalar soni

4-mavzu. O‘zbekistonning milliy innovatsion tizimi


-yilda hududlar va ish turlari bo‘yicha ilmiy-tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlanmalarini (ITTKI) bajargan kichik korxona va mikrofirmalar soni


Download 339.12 Kb.
bet6/6
Sana01.03.2023
Hajmi339.12 Kb.
#1241214
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Innovatsion iqtisodiyot 4-mavzu

2020-yilda hududlar va ish turlari bo‘yicha ilmiy-tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlanmalarini (ITTKI) bajargan kichik korxona va mikrofirmalar soni

Hududlar

Jami

Shu jumladan bajarganlar

Ilmiy tadqiqotlar

Shu jumladan: fundamental tadqiqotlar

Loyiha konstruktorlik va texnologik ishlar

Tajribabiy nusxa namunalar

Qurilish uchun loyiha ishlari

Ilmiy texnik xizmatlar

O‘zbekiston Respublikasi

44

9

2

-

2

-

33

Qoraqalpog‘iston Respublikasi

2

-

-

-

-

-

2

Andijon

-

-

-

-

-

-

-

Buxoro

1

-

-

-

1

-

-

Jizzax

-

-

-

-

-

-

-

Qashqadaryo

-

-

-

-

-

-

-

Navoiy

-

-

-

-

-

-

-

Namangan

-

-

-

-

-

-

-

Samarqand

1

-

-

-

-

-

1

Surxondaryo

-

-

-

-

-

-

-

Sirdaryo

1

1

1

-

-

-

-

Toshkent

-

-

-

-

-

-

-

Farg‘ona

-

-

-

-

-

-

-

Xorazm

2

1

-

-

-

-

1

Toshkent shahri

37

7

1

-

1

-

29

*) ish turlari bo‘yicha ilmiy tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlanmalarini bajargan tashkilotlar soni yig‘indisi jami ko‘rsatkichga teng bo‘lmagan holatlar mavjud, bunda bitta tashkilot bir nechta ish turini bajargan bo‘lishi mumkin.

Manba: O‘zbekiston Respublikasi davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari.


Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, 2020-yilda respublikamizning ko‘pgina viloyatlarida kichik korxona va mikrofirmalar tomonidan ilmiy-tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlanmalari (ITTKI) bajarilmagan.


2020-yilda iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha joriy qilingan texnologik innovatsiyalar soni to‘g‘risidagi ma’lumot 4.5-jadvalda keltirilgan.

4.5-jadval


2020-yilda iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha joriy qilingan texnologik innovatsiyalar soni




Innovatsiya joriy qilingan tashkilotlar soni

Jami joriy qilingan innovat-siyalar

Shu jumladan tadqiq qilinganlar

O‘z kuchi bilan

Boshqa tashkilot-
lar bilan hamkor-likda

ulardan




ITI bilan hamkor-
likda

OTM bilan hamkor-likda

Boshqa tashkilot-lar tomoni-dan

Jami

1148

4011

3085

127

64

20

79

Shu jumladan iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha:






















- Qishloq, o‘rmon va baliq xo‘jaligi

30

80

79

1

1

-

-

- Tog‘-kon sanoati va ochiq konlarni ishlash

21

74

74

-

-

-

-

- Ishlab chiqarish sanoati

732

2359

2264

82

47

10

13

Shundan:






















yuqori texnologiyali

12

104

104

-

-

-

-

o‘rtadan yuqori
texnologiyali

57

236

231

2

-

-

3

o‘rtadan past texnologiyali

247

698

635

55

22

10

8

past texnologiyali

416

1321

1294

25

25

-

2

- Elektr, gaz, bug‘ bilan ta’minlash va havoni konditsiyalash

2

4

3

1

-

-

-

- Suv bilan ta’minlash, kanali-zatsiya tizimi, chiqindilarni yig‘ish va utilizatsiya qilish

5

7

7

-

-

-

-

-Qurilish

57

247

245

1

1

-

1

-Ulgurji va chakana savdo

163

413

402

2

2

-

9

-Tashish va saqlash

17

69

53

4

3

-

12

-Yashash va ovqatlanish bo‘yicha xizmatlar

20

118

118

-

-




-

- Axborot va aloqa

19

103

93

1

1

-

9

-Moliyaviy va sug‘urta faoliyati

11

145

103

12

-

-

30

-Ko‘chmas mulk bilan operatsiyalar

9

12

12

-

-

-

-

-Kasbiy, ilmiy va texnik faoliyat

24

163

151

10

-

8

2

-Boshqaruv faoliyati

7

10

10

-

-

-

-

-Ta’lim

11

121

107

12

8

2

2

-Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy xizmat ko‘rsatish

5

6

6

-

-

-

-

-San’at, ko‘ngil ochish va dam olish

3

5

5

-

-

-

-

-Iqtisodiy faoliyatning boshqa turlari

12

75

73

1

1

-

1

Manba: O‘zbekiston Respublikasi davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari.
Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, 2020-yilda joriy qilingan texnologik innovatsiyalar sonida ishlab chiqarish sanoatining ulushi yuqori. Ishlab chiqarish sanoatidagi joriy qilingan texnologik innovatsiyalar tarkibida past texnologiyali texnologiyalar asosiy salmoqni tashkil etgan.
2020-yilda iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha ixtirolar, ilmiy-texnika ishlanmalarini patentlash va himoya qilishning boshqa uslublari haqidagi ma’lumotlar 4.6-jadvalda keltirilgan.
4.6-jadval
2020-yilda iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha ixtirolar, ilmiy-texnika ishlanmalarini patentlash va himoya qilishning boshqa uslublari




Hisobot yilida patentlangan

Ulardan:

ixtirolar

Sanoat namunalari

Foydali modellar

Seleksiya yutuqlari

Jami

Sh.j. chet ellarda

Jami

Sh.j. chet ellarda

Jami

Sh.j. chet ellarda

Jami

Sh.j. chet ellarda

Jami

Sh.j. chet ellarda

Jami

337

115

202

115

8

-

117

-

10

-

Shu jumladan iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha:































- Qishloq, o‘rmon va baliq xo‘jaligi

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

- Tog‘-kon sanoati va ochiq konlarni ishlash

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

- Ishlab chiqarish sanoati

2

1

1

1

-

-

1

-

-

-

Shundan:

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

yuqori texnologiyali

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

o‘rtadan yuqori
texnologiyali

1

-

-

-

-

-

1

-

-

-

o‘rtadan past texnologiyali

1

1

1

1

-

-

-

-

-

-

past texnologiyali

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

- Elektr, gaz, bug‘ bilan ta’minlash va havoni konditsiyalash

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

- Suv bilan ta’minlash, kanalizatsiya tizimi, chiqindilarni yig‘ish va utilizatsiya qilish

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-Kasbiy, ilmiy va texnik faoliyat

33

-

27

-

1

-

5

-

-

-

-Ta’lim

298

114

170

114

7

-

111

-

10

-

-Sog‘likni saqlash va ijtimoiy xizmat ko‘rsatish

4

-

4

-

-

-

-

-

-

-

Manba: O‘zbekiston Respublikasi davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari.

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, 2020-yilda ixtirolar, ilmiy-texnika ishlanmalarini patentlash va himoya qilishning boshqa uslublari tarkibida ta’lim sohasi yuqori salmoqqa ega bo‘lgan. Ayrim tarmoqlarda, jumladan, qishloq xo‘jaligi tarmog‘iga taalluqli ixtirolar, ilmiy-texnika ishlanmalarini patentlash va himoya qilishning boshqa uslublari amalga oshirilmagan.


Bundan tashqari, ilmiy tadqiqot muassasalari va tadbirkorlar o‘rtasida o‘zaro aloqalarning samarali mexanizmi mavjud emasligi davlat tomonidan moliyalashtirilayotgan ilmiy-tadqiqotlar natijalarini amaliyotga joriy etishni sezilarli darajada cheklamoqda.
Milliy iqtisodiyotni innovatsion rivojlantirish yo‘liga o‘tkazishda quyidagi muammolar mavjud:
- innovatsion iqtisodiyotga o‘tishda zarur bo‘lgan mablag‘larning mamlakat hududida notekis taqsimlanganligi va infratuzilmaning tegishli darajada yaratilmaganligi;
- mahalliy byudjet mablag‘laridan innovatsion ishlanmalarga deyarli ajratilmasligi;
- innovatsion tizimning o‘ta markazlashlashtirilganligi;
- innovatsion loyihalarni ekspertizadan o‘tkazadigan tajribali mutaxassislarning yetishmasligi;
- innovatsion loyihalarni taqdim etishda ayrim korrupsion holatlarning uchrashi;
- mamlakatda fan-texnika taraqqiyoti bilan ishlab chiqarish aloqadorligining zaifligi, yaratilgan ixtirolar, yangiliklar, kashfiyotlarning ishlab chiqarish amaliyotiga tatbiq etishning mukammal mexanizmining yo‘qligi;
- respublikada innovatsion rivojlantirishni ta’minlashning strategik rejasi, dasturining to‘liq yaratilmaganligi va bu jarayonda istiqbolli rejalashtirish, prognozlash dastaklaridan samarali foydalanilmayotganligi;
- iqtisodiyotga jalb etilayotgan investitsiyalardan foydalanish samaradorligi mezonlarining ishlab chiqilmaganligi va investitsiyalarning moddiy ishlab chiqarish sohasiga nisbatan kamroq kiritilmayotganligi.
Mamlakatimiz iqtisodiyotini innovatsion rivojlantirish uchun quyidagilarga e’tibor berish lozim:

  • innovatsion faoliyatni tashkil etish va uni rivojlantirishning huquqiy-me’yoriy asoslarini takomillashtirib borish;

  • tadbirkorlik subektlarining ilmiy-tadqiqot muassasalari bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqalarini kuchaytirish, ular o‘rtasidagi munosabatlarda o‘zaro manfaatdorlik tamoyillari amal qilishiga erishish. Bunda ilmiy-tadqiqot natijalarini tijoratlashtirish uchun barcha huquqiy-me’yoriy asoslarni yaratish muhim ahamiyatga ega.

  • tadbirkorlik subyektlarining o‘z faoliyatiga innovatsiyalarni joriy etishdan moddiy manfaatdorligini oshirish, ularning o‘z daromadlarini oshirib borishiga turtki beruvchi iqtisodiy erkinligini ta’minlash. Shunday sharoit ta’minlansa, tadbirkorlar innovatsion faoliyat bilan shug‘ullanishga, resurslarni tejovchi va unumdorlikni oshiruvchi texnologiyalarni o‘z faoliyatiga joriy etishga harakat qiladilar. Innovatsiyalarni joriy etish bo‘yicha tashabbus tarmoqda faoliyat yurituvchi tadbirkorlar tomonidan chiqishi yuqori samara beradi. Bunda tadbirkorlar o‘z faoliyatini intensivlashtirish, faoliyatiga innovatsiyalarni joriy etish maqsadida ilmiy tadqiqot istitutlariga buyurtma berishlari lozim, shunda ilmiy yangiliklar va innovatsiyalarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlab chiqarishga joriy etiladi.

  • davlat tomonidan iqtisodiyot tarmoqlarida amalga oshirilayotgan ilmiy-tadqiqotlarni moliyalashtirish mexanizmini takomillashtirish, shu maqsadda davlat budjetidan sarflanayotgan mablag‘lardan samarali foydalanish ustidan doimiy monitoring yuritish;

  • iqtisodiyot tarmoqlariga innovatsiyalarni joriy etish bo‘yicha yuqori natijalarga erishgan rivojlangan xorijiy mamlakatlarning ilg‘or tajribalarini o‘rganish va ularni mamlakatimiz agrar sohasiga joriy etish chora-tadbirlarni amalga oshirib borish;

  • iqtisodiyot tarmoqlariga innovatsiyalarni joriy etish uchun zarur infratuzilmani rivojlantirish. Innovatsion texnologiyalarni qishloq xo‘jaligiga joriy etish sifatli aloqa va internet xizmati mavjud bo‘lishini, zamonaviy bilimlarni egallagan yuqori malakali kadrlar bo‘lishini, konsalting xizmatlari yo‘lga qo‘yilishini talab etadi. Shu va boshqa zaruriy infratuzilmani tashkil etish orqaligina ularning faoliyatini rivojlantirish mumkin.

  • tadbirkorlar, ilmiy-tadqiqot muassasalari (oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot markazlari) hamda mamlakat hukumati o‘rtasida innovatsiyalarni joriy etish bo‘yicha mustahkam hamkorlik aloqalarini yo‘lga qo‘yish lozim.



Qisqacha xulosalar
Milliy innovatsion tizim – bu jamiyat tomonidan iste’mol qilinadigan yangi texnologiyalar, mahsulotlar va xizmatlarning yaratilishidagi yangi bilimlarni ishlab chiqishda, saqlashda, tarqatishda va yangi texnologiyalarga aylanishida qatnashadigan iqtisodiy subyektlar va ijtimoiy institutlarning (qadriyatlar, me’yorlar, huquqlarning) murakkab tizimi hisoblanadi.

Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Milliy innovatsion tizimlar konsepsiyasini ishlab chiqish qanday uslubiy tamoyillarga asoslandi?
2. Milliy innovatsion tizim tushunchasi fanga dastlab qaysi olim tomonidan kiritilgan?
3. Milliy innovatsion tizim konsepsiyasini qaysi olimlar rivojlantirgan?
4. Milliy innovatsion tizimning umumiy tuzilishi qanday elementlardan tashkil topgan?
5. O‘zbekistonda innovatsion tizimning me’yoriy-huquiy asoslari.
6. Milliy innovatsiya tizimini shakllantirish konsepsiyasi bosh g‘oyasini nimalar tashkil etadi?
7. Mamlakatimizning milliy innovatsion tizimi va uning hozirgi holati haqida ma’lumotlar bering.
8. Mamlakatimizning milliy innovatsion tizimini yanada takomillashtirish yo‘llari nimalardan iborat?
Download 339.12 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6



Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling